ORIGINAL_ARTICLE
بررسی و نقد قضایای چهارگانة کانت
کانت مدخل نظام فلسفی خود را در کتاب سنجش خرد ناب قضیه قرار داده است. و بر پایه تقسیمی چهارگانه از قضیّه و تحلیل و بررسی هر یک از اقسام تلاش میکند تا لوازم و نتایج مورد نظر خود را بگیرد.
او مسایل مهمّی از قبیل امکان مابعدالطبیعه، توجیه علیّت، ضرورت و کلیت، تبیین مبانی علوم طبیعی و مانند آن را بر پایه همین تحلیل و تقسیم استوار کرده است. اگر ثابت کنیم که شروع او ناصواب است و راههای دیگری برای تبیین - مثلاً ضرورت و کلیت - وجود دارد، توانستهایم مبنای بسیاری از تصورات کانت را باطل کنیم. ما در این مقاله راه دیگری پیمودهایم و نشان دادهایم که نظر کانت مخدوش است. ما به وضوح نشان دادهایم که همه قضایا تحلیلی پسینی است.
https://jpht.ut.ac.ir/article_22741_3705cd02c8f644af9e44779529e787b1.pdf
2010-10-23
5
17
تحلیلی پسین.
تحلیلی پیشین
شهود
علم حضوری
کلّیت
احمد
احمدی
ahmadi2@samt.ac.ir
1
رییس سازمان سمت
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تعامل علم و دین بر مبنای روششناسی برنامههای پژوهشی لاکاتوش
علم و دین به لحاظ نظری دو جنبه متفاوت از فهم انسان و به لحاظ عملی دو مشغله بنیادی او به شمار میآیند. از آنجا که علم و دین، هر دو درباره حقیقت اظهار نظر میکنند، به ناچار پرسش در خصوص ارتباط میان آنها مطرح میشود. دیدگاههای تمایز، تعارض تلاقی و تأیید و مکملیت هر کدام به یک دغدغه اصیل از نحوه ارتباط میان علم و دین توجه کرده و در عین حال حاوی نقاط ضعف و اشکالات اساسی میباشند. روششناسی برنامههای پژوهشی لاکاتوش، مدل مناسبی برای تبیین نظری نحوه ارتباط میان علم و دین به شمار میآید. با تعدیل در برنامه پژوهشی لاکاتوش میتوان نظریات علوم تجربی را به برنامههای علمی– فلسفی و الهیات ادیان توحیدی را به برنامههای دینی فلسفی مبدل ساخت. با ارائه رهنمودهای ایجابی و سلبی در این خصوص، رابطه میان علم و دین را به یک گفتگوی سازنده و غنا بخشی متقابل تبدیل کرد
https://jpht.ut.ac.ir/article_22742_93dd41507f18da28eb0e26501a5aad6f.pdf
2010-10-23
19
44
اصل آنتروپیک.
دین
روششناسی برنامههای پژوهشی
علم
کمربند محافظ
محمد
محمدرضایی
mmrezai391@yahoo.com
1
دانشیار دانشکده فقه و فلسفه، پردیس قم، دانشگاه تهران
AUTHOR
سید مهدی
بیابانکی
mehdibiabanaki2@gmail.com
2
دانشجوی دکتری فلسفه علم، دانشگاه صنعتی شریف
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
جایگاه سقراط در رهیافت دینی کییرکگور
این مقاله میکوشد تا تصویری از جایگاه سقراط را در رهیافت دینی و اگزیستانسیالیستی کییرکگور نشان دهد. کییرکگور در نوشتههای خویش تحت تأثیر شدید سقراط قرار دارد و از روش سقراطی سخن میگوید. وی او را با حضرت ابراهیم، «شهسوار ایمان»، مقایسه میکند و میکوشد تا سقراط مشرک و غیرمسیحی را در بستر تفکر مسیحی خودش بگنجاند و از این رو از سقراط به عنوان قهرمان تراژدی نیز یاد میکند. کییرکگور خود را سقراط قرن نوزدهم میپنداشت و معتقد بود، وظیفه او همان وظیفه سقراطی است. این مقاله با استناد به برخی نوشتههای کییرکگور به بررسی این تصویر میپردازد.
https://jpht.ut.ac.ir/article_22743_2b2fa441d8ec05af0c0e616469e4bd2e.pdf
2010-10-23
45
62
اخلاق
سقراط
قهرمان
کییرکگور.
مسیحیت
محمد
اصغری
asghari20072@gmail.com
1
استادیار گروه فلسفه دانشگاه تبریز
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بازاندیشی نظریه سعادت در فلسفه اسلامی
سعادت به عنوان مسألهای فلسفی از این جهت که مبین برترین منزلت و غایت کمال عقل و فضل آدمی است پیوسته محل توجه فیلسوفان قرار گرفته است. آیا همه فیلسوفان یک معنا از سعادت را در نظر داشتهاند؟ آیا در تعین و مصداق آن اتفاق نظر دارند؟ آیا سعادت به معنای فلسفی میتواند مفاهیم دینی یا اخلاقی را در بر داشته باشد؟
این منزلت، اگرچه از حیث مفهوم و معنای مصطلح تا حدودی مورد اتفاق است، مصداق و تعین خارجی آن به غایت مورد اختلاف بوده و با آرا و نظریات گوناگون مواجه گردیده است، که از این میان اهم یافتهها و نظریات مشهور عبارتند از : اتحاد با صور نورانی، اتصال به عقل فعال، تمثّل عالم وجود در نفس حکیم، و تجربه اصحاب سلوک دانستن سعادت، که محور مشترک همة آنها انحصار سعادت در محصول معرفت فلسفی و تنزیه نفس از لذتهای غیر عقلی است.
https://jpht.ut.ac.ir/article_22744_787bdf43cd75fa94787ca20840d734f6.pdf
2010-10-23
63
81
اخلاق.
سعادت
عقل
عقل فعّال
نفس
سید عبدالرحیم
حسینی
abd.hosseini@ut.ac.ir
1
استادیار گروه اخلاق، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل عقل نظری و عقل عملی از دیدگاه استاد حائری
از آنجا که اخلاق یکی از اقسام حکمت عملی است، دیدگاه فیلسوفان اسلامی در تفسیر عقل نظری و عقل عملی اهمیت بهسزایی دارد. این مقاله بر آن است تا تمایز عقل نظری و عقل عملی از دیدگاه استاد حائری را بررسی کند.
برای ریشهیابی نظر وی، در ابتدا آرای فیلسوفانی چون فارابی، ابنسینا، قطبالدین رازی، ملاصدرا و سبزواری در باب تمایز عقل نظری و عقل عملی مطرح شده است. و پس از اشاره به نظر حائری در این زمینه، به تفسیر وی از آرای ابنسینا اشاره شده است، چرا که به عقیدة وی، دیدگاه ابنسینا در کتابهای شفا و نجاة با اشارات فرق دارد. حائری تلاش میکند تا با ریشهیابی اختلاف نظر ابنسینا، تعارضات آرای وی را در باب تمایز عقل نظری و عقل عملی حل کند. او دیدگاه برخی از متفکران چون قطبالدین رازی و اصولیانی چون مظفر را نیز به چالش میکشاند.
https://jpht.ut.ac.ir/article_22745_32cf53d867a9b6fb4ec3775e2f98c530.pdf
2010-10-23
83
99
استنتاج.
حکمت
عقل نظری و عملی
فصل منوع
قوای نفس
عبدالله
نصری
danesh.darush@gmail.com
1
استاد گروه فلسفه، دانشکده ادبیات فارسی و زبانهای خارجی، دانشگاه علامه طباطبایی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نفس انسان متغیری ثابت و مجردی سیال
نفس انسان مجرد است، ولی سیّال و حرکت نیز در ذات نفس راه دارد و عمده دلیل نفی حرکت در مجردات، برهان قوّه و فعل است که مخدوش است؛ زیرا در این برهان قوه و فعل در موجود بسیط نفی شده، به دلیل تناقض فقدان (قوه) و وجدان (فعل) که همان عدم و وجدان است، در حالی که جمع فقدان و وجدان نسبت به یک شیء محال است، نه دو شیء و با نفی این برهان، محال نیست که موجود بسیط نیز دارای وجدان و فقدان باشد، به خصوص اگر توجه شود که فقدان و وجدان، معقول ثانی فلسفیاند. ولی حرکت در ذات نفس مجرد ایجاد و اعدام تدریجی نیست، بلکه ایجاد تدریجی است.
https://jpht.ut.ac.ir/article_22746_d030c6336c05ede10119f4b33d759c81.pdf
2010-10-23
83
99
استکمال
انفعال.
ایجاد و اعدام تدریجی
حرکت
حرکت در جوهر
حسن
معلمی
moalemi@yahoo.com
1
استادیار گروه فلسفه، دانشگاه باقر العلوم
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
رفتارهای شهروندی در جامعه دینی
موضوع شهروندی از مسائلی است که از گذشتههای دور مورد توجه اندیشمندانی از حوزههای مختلف علمی بوده است. از آثار فلاسفه یونان و روم تا نوشتهها و آثار حکمای اسلام. جنبههایی از این مفهوم قابل تشخیص و شناسایی است. در بحث شهروندی آنچه به نظر میآید که واجد اهمیت بیشتری باشد، ابعاد رفتاری آن است. اینکه شهروندان مطابق مبانی فکری گذشته و موجود از جهت رفتاری به چه ویژگیها و خصلتهایی باید متصف باشند، مهم است. در این نوشتار ضمن مروری بر ریشهها و ادبیات موضوعی شهروندی از گذشته تا کنون، به رفتارهای شهروندی در جامعه دینی نیز پرداخته شده بر اساس یافتههای این پژوهش در متون دینی اسلامی برای رفتار شهروندان مسلمان در جامعه دینی ابعاد و مؤلفههایی معرفی شده که در صورت عمل به آنها و نهادینه شدنشان در زندگی اجتماعی بشر، میتوان دنیایی زیبا را به انتظار نشست، که در آن طعم شیرین زندگی سالم احساس شود.
https://jpht.ut.ac.ir/article_22747_a53954d822ec83f819ec80dee7f4fc9d.pdf
2010-10-23
119
142
جامعه دینی
جامعه دینی. شهروندی
رفتار شهروندی سازمانی
شهروندی
حمید
زارع
hzarea@ut.ac.ir
1
استادیار دانشکده مدیریت، پردیس قم، دانشگاه تهران
AUTHOR