ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تطبیقی معرفت فطری خداوند از دیدگاه آیتالله محمد باقر ملکی میانجی و جان کالوین
از منظر آیتالله ملکی میانجی، در ادیان توحیدی معرفت به ذات مقدس خداوند مشکوک و مجهول نیست؛ بلکه معرفت خداوند در قلب و جان انسان به ودیعت نهاده شده است. از سوی دیگر بر اساس الهیات کالوینی بسیاری از تلاشها برای رد و انکار وجود خداوند و زیستن بدون او، خود شاهدی بر وجود میل و گرایش فطری به خداوند است. آیتالله ملکی میانجی و جان کالوین بر وجود معرفت فطری خدا در نهاد انسان تأکید دارند. در این مقاله کوشیدهایم وجوه اشتراک و افتراق این دو دیدگاه را بررسی کنیم.
https://jpht.ut.ac.ir/article_55255_03f4086f3a071dd7f67eee7f3d5643d5.pdf
2015-07-23
197
226
10.22059/jpht.2015.55255
آیتالله ملکی میانجی
جان کالوین
حس الوهی
فطرت
معرفت بسیط
معرفت قلبی
رضا
برنجکار
berenjkar@ut.ac.ir
1
استاد پردیس فارابی دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
مهدی
فدایی
mahde.fadaee@yahoo.com
2
دانشجوی دکتری مدرسی معارف اسلامی،دانشگاه معارف اسلامی قم
AUTHOR
قرآن کریم.
1
1. نهجالبلاغه.
2
2. برنجکار، رضا (1374). معرفت فطری خدا، تهران: نبأ.
3
3. پلانتینگا، آلوین (1380). عقل و ایمان، ترجمۀ بهناز صفری، مقابله و تصحیح حمید بخشنده، قم: دانشگاه قم، انتشارات اشراق.
4
4. حکیمی، محمدرضا (1373). مکتب تفکیک، قم: مرکز بررسیهای اسلامی.
5
5. شیخ صدوق (1398 ق). التوحید، قم: جامعۀ مدرسین.
6
6. عظیمیدخت، سید حسین (1379). «آلوین پلانتینگا و معرفتشناسی اصلاح شده»، حوزه و دانشگاه، ش 25 - 24، پاییز و زمستان.
7
7. کاپلستون، فردریک (1375). تاریخ کاپلستون، سید جلالالدین مجتبوی، تهران: علمی و فرهنگی و سروش.
8
8. کلینی (1362). محمدبن یعقوب، اصول الکافی، تهران، نشر اسلامیه.
9
9. مجلسی، محمدباقر (1403ق). بحارالانوار، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
10
10. ملکی میانجی، محمدباقر (1414ق). مناهجالبیان فی تفسیرالقرآن، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
11
11. --------------- (1373). ترجمۀ توحید الامامیة، ترجمۀ محمد بیابانی اسکویی و سید بهلول سجادی مرندی. تهران: نبأ .
12
12. Calvin, John, (1960). Institutes of the Christian Religion, Edited by John McNeill and translated by Ford Lewis Battles, Westminster Press.
13
13. Plantinga, Alvin (1983a). ‘ Reason and Belief in God ’, in Faith and Rationality : Reason and Belief in God, eds. Alvin Plantinga and Nicholas Wolterstorff Grand Rapids, Michigan : William B. Eerdmans.
14
14. Plantinga, Alvin (1983 b). ‘ The Reformed Objection to Natural Theology ’, in Rationality in the Calvinian Tradition, eds. Hendrick Hart, Johan Van Der Hoeven, Nicholas Wolterstorff, 363–385. Lanham, MD : University Press of America.
15
15. Plantinga, Alvin, (1993 a). Warrant : The Current Debate, New York , Oxford University Press.
16
16. Plantinga, Alvin, (1993 b). Warrant and Proper Function, New York , Oxford University Press.
17
17. Plantinga, Alvin,(2000), Warranted Christian Belief, New York , Oxford University Press.
18
18. Jeffreys, Derek S.,1997,” How Reformed is Reformed Epistemology? Alvin Plantinga and Calvin’s ‘sensus divinitatis”, Cambridge University Press.
19
ORIGINAL_ARTICLE
عرفان شیعی و شاخصههای آن
عرفان وحیانی یا شیعی و اهلبیتی مجموعۀ معارف انفسی - باطنی است که از نصوص دینی یا از کتاب و سنت بر اساس منطق اجتهادی، کشف و تولید میشود. اینک مسئلۀ اصلی این است که عرفان شیعی چیست؟ ما در این نوشتار برآنیم که وحی قرآنی و بیانی (معارف ثقلینی) ظرفیت تولید عرفان علمی و عملی را در ساحت دانشی – بینشی، روشی - گرایشی و رفتاری - کنشی داراست. این عرفان محصول و برونداد کشف تام محمدی و درحقیقت متکی و متقوم بر کشف تام محمدی است که شاخصههایی دارد که در مقالۀ حاضر به چهار شاخصۀ محوری آن اشاراتی کردهایم.
https://jpht.ut.ac.ir/article_55256_5229d3e3421913619af70bfe942aef21.pdf
2015-07-23
227
258
10.22059/jpht.2015.55256
توحید
سنت
شریعت
شیعه
عرفان شیعی
عقلانیت و اعتدال
کتاب
ولایت
محمد جواد
رودگر
dr.mjr345@yahoo.com
1
دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی
LEAD_AUTHOR
قرآن
1
نهج البلاغه
2
صحیفۀ سجادیه
3
ابن عربی، محی الدین، فتوحات مکیه (دورة چهار جلدی)؛ بیروت: دار احیاءالتزاث، 1418ق، 1998م.
4
ابوعلی سینا، حسین، الاشارات و التنبیهات با شرح خواجه نصیر الدین طوسی و قطب الدین رازی، مطبوعات دینی، چاپ اول، 1374 ش، قم.
5
آمدی، عبدالواحد؛ غررالحکم؛ شرح جمالالدین محمد خوانساری؛ تهران: انتشارات دانشگاه تهران: 1373.
6
آملی، سید حیدر، انوار الحقیقه و اطوار الطریقه و اسرار الشریعه، تحقیق و تعلیق و مقدمۀ سید محسن موسوی تبریزی، 1382، قم، انتشارات نور علی نور
7
امین(بیگم)، نصرت، سیروسلوک، 1381، قم، انتشارات آیت اشراق.
8
بهاری همدانی، محمد، تذکره المتقین، 1384ش، مجمع البحوث الاسلامی، مشهد.
9
جوادی آملی، عبدالله، تحریر تمهید القواعد مرکز نشر اسراء، چ اول، 1372 ش، تهران.
10
جوادی آملی، عبدالله، تفسیر موضوعی قرآن مجید، ج 13، 1379، قم.
11
جوادی آملی، عبدالله، تفسیرموضوعی قرآن مجید، ج 11، مرکز نشر اسراء،چ سوم، 1379 ش،قم.
12
جوادی آملی، عبدالله، تفسیرموضوعی قرآن مجید، ج10، مرکز نشر اسراء، چ دوم، 1379 ش، قم.
13
جوادی آملی، عبدالله، تفسیرموضوعی قرآن مجید، ج9، مرکز نشر اسراء،چ اول، 1381 ش، قم.
14
جوادی آملی، عبدالله، دینشناسی، مرکز نشر اسراء، چ اول، 1381 ش، قم.
15
جوادی آملی، عبدالله، سرچشمۀ اندیشه، ج 5، مرکز نشر اسراء، چ اول، 1383 ش، قم.
16
جوادی آملی، عبدالله، نسیم اندیشه، دفتر یکم، چ اول، 1377، قم.
17
جوادی آملی، عبدالله: عین نضاخ؛ ج 3، قم: اسراء، 1387.
18
جوادی آملی، عبدالله، بیان مرصوص، مرکز نشر اسراء، چاپ دوم، 1378 ش، قم
19
جوادی آملی، عبدالله، تفسیر انسان به انسان، مرکز نشر اسراء، چاپ اول، 1384 ش، قم.
20
جوادی آملی، عبدالله، تفسیر موضوعی قرآن مجید، ج 16، مرکز نشر اسراء، چاپ اول، 1383 ش، قم
21
جوادی آملی، عبدالله، حماسه و عرفان، مرکز نشر اسراء، چاپ اول، 1377 ش، قم.
22
جوادی آملی، عبدالله، تفسیر موضوعی قرآن مجید، ج 8، مرکز نشر اسراء، چ دوم، 1379ش، قم.
23
حافظ شیراز، شمسالدین محمد، دیوان حافظ، نسخۀ قزوینی- غنی، نشر طلوع، بیتا، بیجا.
24
حرّ عاملی، محمدبن الحسن، وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، بیروت، احیاء التراث العربی، 1412 ق.
25
حرّانی، ابومحمد الحسنبن علیبن الحسینبن شعیه، تحف العقول عن آل الرسول الله، جامعۀ مدرسین، چهارم 1416 ق، قم
26
حسن بن سلیمان حسنی، مختصرالبصائر، ترجمۀ محمد جواد تبریزی, 1390، مرکز اسناد آستان قدس رضوی، مشهد مقدس.
27
حسینی استرآبادی، سید شرفالدین علی، تآویل الآیات الظاهره، 1409، انتشارات اسلامی، قم
28
حسینی تهرانی، محمدحسین، اللهشناسی، ج 1، 1423، مشهد، انتشارات علامه طباطبایی
29
حسینی تهرانی، محمدحسین، اللهشناسی، ج 2، 1418، مشهد، انتشارات علامه طباطبایی
30
حکیمی، محمدرضا، الحیاة، ج1، 1388، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران
31
خلیلبن احمد، کتاب العین، چاپ مهدی مخزومی و ابراهیم سامرایی، قم 1409
32
خمینی، روحالله، صحیفه نور، 1364، نشر مرکز مدارک فرهنگی تهران
33
خمینی، روح الله، شرح چهل حدیث، مؤسسۀ نشر و تنظیم آثار امام خمینی (رض)، چ چهارم، 1373 ش، تهران
34
رخشاد، محمد حسین، در محضر علامه طباطبایی، 1384، قم، انتشارات نهاوندی
35
رسائل قیصری، انجمن حکمت و فلسفه، چ اول، 1357ش، تهران
36
سهروردی، یحییابن حبش، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، با مقدمه هانری کربن، 1380، تهران
37
سهروردی، یحییبن حبش، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، مصحح سید حسین نصر، با مقدمۀ هانری کربن، 1380، تهران
38
صدرای شیرازی، الاسفار الاربعه بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1423ق.
39
صدوق، محمدبن علی، خصال، تصحیح علی اکبر غفاری، 1414، قم، نشر اسلامی
40
صدوق، محمدبن علی، شرح توحید صدوق، قاضی سعید محمدبن محمد مفید القمی، تصحیح و تعلیق نجفقلی حبیبی، 1415ق، تهران، وزارت ارشاد اسلامی
41
طباطبایی، محمد حسین، تفسیر المیزان، معرب، مؤسسۀ مطبوعات اسماعیلیان، 1412 ق
42
طباطبایی، محمد حسین: شیعه (مجموعه مکاتبات و مراسلات علامه طباطبایی با هانری کربن)، 1382، تهران، مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
43
طباطبایی، محمد حسین، تفسیر المیزان؛ ترجمة محمد باقر همدانی، قم، انتشارات اسلامی، 1383
44
طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیرالقرآن، مؤسسه اعلمی للمطبوعات، بیروت
45
طبرسی، حسنبن الفضل، مجمع البیان، 1406، بیروت، داراحیاء التراث العربیه
46
طبرسی، حسنبن الفضل، مکارم الاخلاق، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، 1411 ق
47
طوسی، خواجه نصیرالدین، اوصافالاشراف، مشهد، انتشارات امام، 1361 ش
48
طوسی، محمدبن حسین، امالی، التحقیق: قم الدارسات الاسلامیه، مؤسسه البعثة، دارالثقافة، الطبعه الاولی، 1414 ق
49
طه حسین، آئینۀ اسلام، ترجمۀ محمد آیتی، شرکت انتشارات، بیتا، تهران
50
عروسی الحویزی، عبد علیبن جمعه، 1411ق / 1991م، تفسیر نورالثقلین، ج 1، تحقیق: سیدهاشم رسولی محلاتی، بیروت مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، چ اول
51
فراهیدی، خلیلبن احمد، کتاب العین، تحقیق و تصحیح: مهدی مخزومی و ابراهیم سامرائی، قم، نشر هجرت، 1410 ق
52
قمی، شیخ عباس، 1359ش، مفاتیح الجنان
53
قمی، شیخ عباس، مفاتیحالجنان، 1382، قم، فاطمه الزهرا
54
کلینی، محمدبن یعقوب، الکافی، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1365 ش
55
کلینی، اصول کافی، دارالصعب، دارالتعارف، بیروت، چهارم 1401 ق.
56
کلینی، محمدبن یعقوب، اصول کافی، دار الصعب، دارالتعارف، بیروت، چهارم 1401 ق
57
مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، 1404 ق
58
محمدی ریشهری، محمد؛ میزانالحکمه؛ ترجمة حمیدرضا شیخ؛ قم، دارالحدیث، 1381
59
محمدی ریشهری، محمد، میزانالحکمه، چ اول، دفترتبلیغات اسلامی، 1403 - 1405ق، قم
60
مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج 10، 1378، تهران، انتشارات صدرا
61
مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج 18، 1378، تهران، انتشارات صدرا
62
مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج 2 ، انتشارات صدرا، چ هشتم، 1380 ش، تهران
63
مطهری، مرتضی، آشنایی با قرآن، ج 1، انتشارات صدرا، چاپ هجدهم، 1382ش، تهران.
64
مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج 3، چ هفتم، انتشارات صدرا، 1378ش، تهران
65
مطهری، مرتضی، مجموعة آثار، ج 16، انتشارات صدرا، تهران، 1378 ش
66
مطهری، مرتضی، مجموعة آثار، ج 2، انتشارات صدرا، تهران
67
مطهری، مرتضی، مجموعة آثار، ج 22، انتشارات صدرا، تهران، 1383 ش.
68
مطهری، مرتضی، مجموعة آثار، ج 23، انتشارات صدرا، تهران، 1383 ش.
69
مطهری، مرتضی، مجموعة آثار، ج 4، انتشارات صدرا، تهران، 1378 ش.
70
معاونت فرهنگی ستاد بزرگداشت حضرت امام خمینی، آیینۀ جمال، با مقدمه خانم دکتر طباطبایی، چ اول،1387، انتشارات عادیات، تهران.
71
مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، 1382ش، دارالکتب الاسلامیه، تهران.
72
موحد ابطحی اصفهانی، سید محمد باقر، الصحیفه الجامعه لادعیة، سیدة نساءالعالمین فاطمهالزهرا، قم، مؤسسه الامام المهدی علیهالسلام، چ اول، 1379.
73
نوری طبرسی، حسین محمد تقی، مستدرکالوسائل و مستنبطالمسائل، تحقیق مؤسسه آل البیت، 1408ق، بیروت، مؤسسه آلالبیت
74
ورام ابن ابیفراس، ابوالحسن، مجموعۀ ورام در اخلاق و آداب اسلامی، ترجمۀ محمد رضا عطائی، 1390، بنیاد پژوهشهای اسلامی، مشهد مقدس
75
ORIGINAL_ARTICLE
ملاحظات معناشناختی در تحلیل مسئلۀ اتحاد و تغایر مفهومی صفات خداوند از دیدگاه ابنسینا و ملاصدرا
ابنسینا معتقد است صفات خداوند علاوه بر مصداق، از نظر مفهوم نیز واحد و یکسانند و در مقابل ملاصدرا بر تغایر مفهومی و اتحاد مصداقی صفات تأکید میورزد و دیدگاه ابنسینا را مردود میشمارد. در این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی، مبانی و نتایج هر یک از این دو نظریه تحلیل خواهد شد. نظریۀ ابنسینا در معناشناسی اوصاف الهی حاکی از اصالت دادن وی به کاربرد الفاظ است، در حالیکه ملاصدرا به معانی الفاظ در هنگام وضع اهمیت بیشتری میدهد. در پرتو نظریۀ توصیفی معنا میتوان یگانهانگاری مفهومی اوصاف الهی را در راستای اصلاح دیدگاه ما در تبیین ویژگیهای واجبالوجود ارزیابی کرد. تفکیک معنای استعمالی از معنای وضعی، با تأکید بر «کارکردگرایی» آلستون زمینۀ عبور از معانی اولیۀ الفاظ را فراهم میآورد و راه را برای انعطافپذیر دانستن زبان و در نهایت اتحاد معانی اوصاف الهی باز میکند. از تلاشهای متکلمان مسلمان برای نفی «تشبیه» و «تعطیل» و نیز برخی نظرهای اندیشمندان علم اصول در باب استعمال الفاظ هم میتوان راه برونرفت از مشکلات هممعنایی کامل و تغایر صرف معنای صفات را پیدا کرد. افزون بر این کنار نهادن دیدگاههای افراطی منکران و موافقان ترادف و انتخاب راه میانه نیز سهم تغایر و اتحاد (ترادف) مفاهیم اوصاف الهی را حفظ میکند. بنابراین، دیدگاه ابنسینا نوعی نظریۀ اصلاحی در باب معناشناسی اوصاف الهی است که ارتقای معرفت حکمی را در تعیین معنای الفاظ دخالت میدهد، اما نظریۀ ملاصدرا توصیفی است که با توجه به تغایر مفهومی صفات بر تصحیح حمل اوصاف مختلف و مفید بودن آن تأکید دارد.
https://jpht.ut.ac.ir/article_55257_201ad3b411784d4ea1c2b54f208d5042.pdf
2015-07-23
259
290
10.22059/jpht.2015.55257
ابنسینا
اتحاد مفهومی
تغایر مفهومی
صفات خداوند
معناشناسی
ملاصدرا
مهدی
زمانی
zamani108@gmail.com
1
دانشیار دانشگاه پیام نور
LEAD_AUTHOR
-قران کریم
1
-نهج البلاغه
2
- آخوند خراسانی، محمد کاظمبن حسین(1329ق). کفایةالاصول، قم، مؤسسۀ آل البیت (ع).
3
-آلستون، پی. ویلیام (1381). فلسفۀ زبان، ترجمۀ احمد ایرانمنش و رضا جلیلی، تهران، سهروردی.
4
ـ ابنسینا، حسین (1363). المبدأ و المعاد، به اهتمام عبدالله نورانی، تهران، مؤسسۀ مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل.
5
ـ ابنسینا، حسینبن عبدالله (1326). رسائل فی الحکمه و الطبیعیات، قاهره، دارالعرب.
6
ـ ابنسینا، حسینبن عبدالله (1364). النجاة من الغرق فی بحر الضلالات، تهران، مرتضوی.
7
ـ ابنسینا، حسینبن عبدالله (1404 ق). التعلیقات، بیروت، مکتبه الاعلام الاسلامی.
8
ـ ابنسینا، حسینبن عبدالله (1404 ق). الشفاء (الالهیات) تصحیح سعید زاید، قم، مکتبه آیتالله مرعشی نجفی.
9
-اصفهانی، محمد حسین (1429ق). نهایة الدرایه فی شرح الکفایه، چاپ دوم، بیروت، مؤسسه آل البیت (ع) لاحیاء التراث.
10
-بغدادی، عبدالقاهر (1408ق). الفرق بین الفرق، بیروت، دارالجیل و دارالافاق.
11
-حلی، جمالالدین حسنبن یوسف(1351) کشفالمراد فی شرح تجریدالاعتقاد، ترجمۀ ابوالحسن شهرانی، تهران، اسلامیه.
12
- خمینی، روحالله (1378). مصباح الهدایه الی الخلافه والولایه، قم، مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
13
-خمینی و صادقی، سید حسن و سید محمود (1392). حقیقت استعمال با رویکردی بر آرا و اندیشههای شهید صدر و امام خمینی، «پژوهشنامۀ متین»، سال 15، شمارۀ 61، زمستان 1392
14
ـ ذبیحی، محمد (1383). اتحاد مفهومی و مصداقی ذات و صفات واجب تعالی از دیدگاه ابنسینا، فصلنامۀ اندیشۀ دینی، زمستان 1383، شمارۀ 13: 29 تا 46.
15
-سبحانی، جعفر (1412ق). الالهیات علی هدی الکتاب و السنه و العقل، 4 ج، قم، المرکز العالمی للدراسات الاسلامیه.
16
-سبحانی، جعفر (1381). الانصاف فی مسائل دام فیها الخلاف، قم، مؤسسه الامام الصادق (ع)
17
ـ سبزواری، ملا هادی (1375). شرح المنظومه، ج 5، تهران، نشر ناب.
18
ـ سرل، جان (1385). افعال گفتاری، ترجمۀ محمد علی عبداللهی، تهران، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
19
ـ شبستری، شیخ محمود (1382). گلشن راز، تصحیح محمد حماصیان، کرمان، خدمات فرهنگی کرمان.
20
- شهرستانی، ابوالفتح محمد(1395ق). الملل والنحل، بیروت، دارالمعرفه.
21
-شهرستانی، محمدبن عبدالکریم (1425ق). نهایه الاقدام فی علم الکلام، بیروت، دارالکتب العلمیه.
22
ـ شهیدی، سعیده سادات (1389). مفهومشناسی اوصاف الهی در فلسفۀ ابنسینا، پژوهشنامۀ فلسفۀ دین (نامۀ حکمت)، سال هشتم، شمارۀ دوم ـ پاییز و زمستان 1389: 31 تا 55.
23
ـ صادقی، مرضیه (1388). طرح آشتی ترادف سینوی و عینیت صدرایی در باب صفات الهی، خردنامۀ صدرا، تابستان 88، شمارۀ 56: 45 تا 55.
24
-صدر، سید محمد باقر (1417ق). بحوث فی علم الاصول، تقریرات حسن عبدالساتر، بیروت، الدار الاسلامیه.
25
ـ صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم (1387). المظاهر الالهیه فی اسرار العلوم الکمالیه، تهران، بنیاد حکمت صدرا.
26
ـ صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم (1981 م). الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعه، چاپ سوم، ج 9، بیروت، دار الاحیاء التراث.
27
ـ صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم (1363). مفاتیح الغیب، تصحیح محمد خواجوی، تهران، تحقیقات فرهنگی
28
صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم (1360). اسرار الآیات، تصحیح محمد خواجوی، تهران، انجمن حکمت و فلسفه
29
صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم (1366). تفسیر القرآن الکریم، ج 5، قم، بیدار.
30
صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم (1354). المبدأ و المعاد، تصحیح سید جلال آشتیانی، تهران، انجمن حکمت و فلسفۀ ایران.
31
- طباطبایی (1393ق) المیزان فی تفسیرالقرآن، بیروت، مؤسسه الاعلی للمطبوعات.
32
-طباطبایی، سید محمد حسین (1402ق). حاشیه الکفایه، قم، بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی.
33
-علوی، سید محمد کاظم (1378). بررسی معناشناسی صفات خدا در کلام امامیه، فصلنامۀ اندیشۀ نوین دینی، شمارۀ 14، پاییز 1378.
34
ـ علیزمانی و نقوی، امیرعباس و حسین (1386). نظریۀ کارکردگرایی آلستون و معناداری اوصاف الهی، فصلنامۀ پژوهشهای فلسفی کلامی، سال نهم، شمارۀ سوم.
35
ـ فعالی، محمد تقی (1380). ملاک معناداری، کتاب نقد، سال دوم، شمارۀ 5 و 6.
36
ـ فناری، شمسالدین محمد حمزه (1374). مصباح الانس بین المعقول و المشهود، تصحیح محمد خواجوی، تهران، مولی.
37
ـ فیض کاشانی، ملا محسن (1375). اصول المعارف، چاپ سوم، قم، بوستان کتاب.
38
ـ کاپلستن، فردریک (1361). فلسفۀ معاصر، ترجمۀ علی اصغر حلبی، تهران، زوار.
39
ـ لاهیجی، عبدالرزاق (1383). گوهر ناب، قم، سایه.
40
-مفید، محمد (1358). النکت الاعتقادیه، ضمیمۀ ترجمه الفرق بین الفرق، محمد جواد مشکور، تهران، ساقی.
41
ـ مولانا، جلالالدین محمد (1375). مثنوی معنوی، تحقیق مهدی آذریزدی، تهران، پژوهش.
42
ـ مهدوی نژاد، محمد حسین (1384). ویتگنشتاین: معنا، کاربرد و باور دینی، مجلۀ نامۀ حکمت، شمارۀ 5، بهار و تابستان 1384.
43
ـ نقوی، حسین (1389). کارکردگرایی و معناشناسی اوصاف الهی از دیدگاه علامه طباطبایی و ویلیام آلستون، سال اول، شمارۀ اول، بهار 1389.
44
ـ نکونام، جعفر (1384). ترادف در قرآن کریم، مجلۀ پژوهش دینی، شمارۀ دوازدهم، زمستان 1384.
45
ـ واله، حسین (1388). نظریۀ معناداری صدرالمتألهین شیرازی، دو فصلنامۀ فلسفی شناخت، پاییز و زمستان 1388: 147 - 174.
46
-Alston, P. William (1996) Speaking Literary of God, in Michael Peterson and others, Philosophy of Religion, Oxford University Press.
47
-Stumpf, Samuel E. (1987) Elements Of Philosophy, New York, McGraw- Hill Book Company.
48
- Wittgenstein, Ludwig (1973) Philosophical Investigations, ed. G.E.M. Anscombe and R. Rhees trans. GEM. Anscombe, Oxford: Blackwell.
49
-Wolfson, Harry Austryn (1976) The Philosophy of The Kalam, Harvard University Press.
50
ORIGINAL_ARTICLE
دیدگاه شهید ثانی در باب چیستی ایمان (بر اساس کتاب حقائقالایمان)
مؤلف کتاب حقائقالایمان معتقد است که ایمان، تصدیق منطقی یا یقین ثابت جازم نسبت به متعلقات ایمان است. البته این تصدیق زمانی بهعنوان ایمان پذیرفته میشود که با انکار معارف ایمانی همراه نباشد. ایشان اختیار در ایمان را به اختیار در حدوث یا اختیار در بقای ایمان مربوط میداند. از نظر وی تعریف لغوی ایمان عبارت است از تصدیق منطقی که تعریف شرعی اخص از معنای لغوی آن است. در نقد و بررسی نظریۀ مذکور، به این نتیجه میرسیم که حقیقت ایمان، چه در معنای لغوی و چه در معنای شرعی آن عبارت از نوعی پذیرش و تسلیم غیرعلمی و مبتنی بر اطمینان یا یقین عرفی است. همچنین ایمان مقلد، ایمان پذیرفتهشده است.
https://jpht.ut.ac.ir/article_55258_84d1a4dcc45b4099efae27202cdcda88.pdf
2015-07-23
291
316
10.22059/jpht.2015.55258
اسلام
ایمان
ایمان مقلد
عمل
یقین
امیر
دیوانی
divani.mofiduni@gmail.com
1
دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه مفید
AUTHOR
مجتبی
قربانی
mojtabaghorbani62@msn.com
2
کارشناس ارشد فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه مفید
LEAD_AUTHOR
قرآن کریم
1
ابنتیمیه (بیتا). الایمان، تصحیح زکریا علی یوسف، بیروت، دارالتضامن
2
ابنمنظور، محمدبن مکرم (1414ق). لسان العرب، بیروت، دار صادر
3
ایزوتسو، توشی هیکو (1380ش). مفهوم ایمان در کلام اسلامی، ترجمۀ زهرا پورسینا،تهران، سروش
4
جوادی، محسن (1376ش). نظریۀ ایمان در عرصۀ کلام و قرآن، قم، معاونت امور اساتید و دروس معارف اسلامی
5
راغب اصفهانى، حسینبن محمد (1412ق). المفردات فی غریب القرآن، تحقیق صفوان عدنان داودى، دمشق- بیروت، دارالعلم- الدارالشامیه
6
شهرستانی، ابیالفتح محمد عبدالکریم (1422ق). الملل و النحل، بیروت، دارالفکر
7
طباطبایی، سید محمد حسین (1417ق). المیزان فی تفسیرالقرآن، قم، دفترانتشارات اسلامى جامعه مدرسین حوزۀ علمیۀ قم
8
طبرسی، فضلبن حسن (1372ش). مجمع البیان فى تفسیرالقرآن، با مقدمه محمد جواد بلاغى، تهران، انتشارات ناصر خسرو
9
طبرسی، فضلبن حسن (1377ش). جوامع الجامع، تصحیح و تعلیق ابوالقاسم گرجی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران و مدیریت حوزۀ علمیۀ قم
10
طریحی، فخرالدین (1375ش). مجمعالبحرین، تحقیق سید احمد حسینى، تهران، کتابفروشى مرتضوى
11
عاملی، زینالدینبن علی (شهید ثانی) (1380ش). المصنفات الاربعه (حقیقهالایمان)، تحقیق محمد حسون، قم، بوستان کتاب قم
12
فراهیدی، خلیلبن احمد (1410ق). کتابالعین، قم، انتشارات هجرت
13
قرشی، سید على اکبر (1371ش). قاموس قرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه
14
مجلسی،علامه محمد باقر (بیتا). بحارالأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار، بیروت، مؤسسه الوفاء
15
مختاری، رضا (1388ش). حقیقه الایمان شهید ثانی یا ایضاحالبیان زینالدینبن محسن عاملی، مجموعه مقالات کنگرۀ بینالمللی شهیدین (قرآن، حدیث، کتابشناسی)، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
16
واحدی، علىبن احمد (1411ق). اسباب نزول القرآن، تحقیق کمال بسیونى زغلول، بیروت، دارالکتب العلمیه
17
ORIGINAL_ARTICLE
تأملی روششناختی بر اخذ رویآورد کارکردگرایانه در دینپژوهی و دینآموزی
نگرش کارکردگرایانه به دین که بسط و تطور خود را مرهونِ جامعهشناسان دین بوده، رهیافتی است که کشف فواید عملیِ باورهای دینی را هدف خویش قرار میدهد. اقبالِ پژوهشگرانِ دینی و نهادهای فرهنگی به اخذِ این رهیافت در مقامِ مطالعۀ دین عللی دارد که از آن جملهاند: آسانیابسازیِ تعالیم دینی، جذابیتِ استناد به شواهد علمی و یافتههای تجربی، غلبۀ نگرشِ تجربی در محافلِ علمی و ادارۀ نهادهای دینی توسط دانشآموختگان علوم تجربی. مطالعۀ دینیِ کارکردگرا بسیار آسیبزاست و نه تنها به تقویت باورمندیِ دین کمک نمیکند، بلکه دینباوریِ افراد را سُست و ضعیف میکند. اشکالهای دینپژوهیِ کارکردگرا عبارتند از: ابتنای بر تعریفِ ناپذیرفتنی پراگماتیستی از صدق، امکانِ از میان رفتنِ اعتبارِ عقاید دینی در صورت پیدایش جایگزین، ایجاد نظام ارزشیِ غیردینی در ذهن دینداران و شکلدهیِ ایدئولوژیِ ضد دینی در فکر افراد جامعه. الگوی مطلوب در مطالعات دینی، کارکردیابی بهجای کارکردگرایی است. کارکردگرایی، انحصار در آثار دنیویِ باورهای دینی است، اما در الگوی کارکردیابی، افراد میآموزند که ابتدا حقانیت دین را از طریق رهیافتهای عقلی و نقلی دریابند و سپس به جستوجوی کارکردهای دین بپردازند و نیز میآموزند که مبنای اساسیِ پذیرش باورهای دینی، اصول و مبانیِ عقلی بوده است و کارکردهای کشفشده، هیچ دخالتی در تعیینِ دُرستی و حقانیتِ دین ندارند.
https://jpht.ut.ac.ir/article_55259_214e17470c9575567d8db0053b7e5f6c.pdf
2015-07-23
317
340
10.22059/jpht.2015.55259
انتظار بشر از دین
کارکردگرایی
کارکردهای دین
گزارههای دینی
مطالعۀ دینی
احمد
عبادی
ebadiabc@gmail.com
1
استادیار دانشگاه اصفهان
LEAD_AUTHOR
اسکفلر، اسرائیل (1366). چهار پراگماتیست، ترجمۀ محسن حکیمی، تهران، نشر مرکز.
1
اسکیدمور، ویلیام (1372). تفکر نظری در جامعهشناسی، ترجمۀ فصل پنجم: سعید سبزیان، تهران، نشر سفیر.
2
الیاده، میرچا (1373). دینپژوهی، ج 2، ترجمۀ بهاءالدین خرمشاهی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
3
باتومور، تی. بی (1370). جامعهشناسی، ترجمۀ سید حسن منصور و سید حسن حسین کلجاهی، تهران، مؤسسۀ انتشارات امیرکبیر.
4
بودون، ریمون (1373). روشهای جامعهشناسی، ترجمۀ عبدالحسین نیکگهر، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
5
پویمن، لوئیس پی (1378). معرفتشناسی (مقدمهای بر نظریۀ شناخت)، ترجمۀ رضا محمدزاده، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
6
توسلی، غلامعباس (1380ش). جامعهشناسی دینی، تهران، انتشارات سخن.
7
خسروپناه، عبدالحسین (1386). انتظارات بشر از دین، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
8
خسروپناه، عبدالحسین (1382). آسیبشناسی دینپژوهی، قبسات، ش 28: 131- 160.
9
راسل، برتراند (1365). تاریخ فلسفۀ غرب، ج 2، ترجمۀ نجف دریابندری، تهران، نشر پرواز.
10
سروش، عبدالکریم (1388). فربهتر از ایدئولوژی، تهران، انتشارات صراط.
11
شمس، منصور (1387). آشنایی با معرفتشناسی، تهران، انتشارات طرح نو.
12
گیدنز، آنتونی (1389). جامعهشناسی. ترجمۀ حسن چاوشیان. تهران: نشر نی.
13
محمدرضایی، محمد (1382). نگاهی به دینپژوهی، قبسات، ش 27: 39 - 71.
14
مصباح یزدی، محمد تقی (1387). آموزش عقاید، تهران، شرکت چاپ و نشر بینالملل.
15
مککویری، جان (1375). تفکر دینی در قرن بیستم، ترجمۀ عباس شیخشعاعی و محمد محمدرضایی، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم.
16
ویلم، ژان پل (1377). جامعهشناسی ادیان، ترجمۀ عبدالرحیم گواهی، تهران، مؤسسۀ فرهنگی انتشاراتی تبیان.
17
همیلتون، ملکم (1377). جامعهشناسی دین. ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران، مؤسسۀ فرهنگی انتشاراتی تبیان.
18
Pojman, Louis P. (2000),What Can We Know?, Wadsworth.
19
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی فلسفۀ اخلاق سکولار و روششناسی مواجهۀ آن با اخلاق دینی
اخلاق سکولار که به تعبیرهای مختلفی مانند اخلاق دینزداییشده، انسانی یا عرفی از آن یاد میشود، در مقابل اخلاقی دینی و الهی قرار دارد و پدیدهای برآمده از تفکر سکولاریسم است که خود را بر مدار نیاز و حرکت جامعۀ بشری تطبیق میدهد. با این نگاه در اخلاق سکولار، قبض و بسط شناور و نسبی خواهد آمد و نمیتوان آن را از جهانبینی الهی منبعث دانست.
سؤال اصلی پژوهش آن است که اخلاق غیرمبتنی بر دین بر چه مستندات و ادلهای متکی است و چگونه میتوان در یک مواجهۀ منطقی به ارزیابی آن پرداخت؟
با این فرضیه که اشکالهای طرحشده بر اخلاق دینی هم در مبنا و هم در روش به تأمل فراوان نیاز دارد، باید میان اعمال دینداران در عدم التزام کامل به اصول اخلاق دینی، با بنیادهای اساسی دین فرق گذاشت؛ چه آنکه برخی از ایرادهای روشنفکری به برخی اباحهگریهای افراد جامعۀ دینی برمیگردد نه اصل دین.
در گفتوگوی پیشرو میان این دو رویکرد، پس از طرح نظریات ادلۀ اخلاق سکولار از زبان روشنفکران مسلمان و وطنی در قالب چند دستۀ همافق، ابتدا این موارد بهصورت مختصر و موردپژوهانه تحلیل و نقد خواهند شد. در ادامه مواجههای کلیتر ناظر به مبانی و مؤلفههای معرفتی اخلاق سکولار صورت خواهد گرفت.
https://jpht.ut.ac.ir/article_55260_f8264d723d38f8356a46673c4677ae1f.pdf
2015-07-23
341
374
10.22059/jpht.2015.55260
اخلاق
اخلاق دینی
اخلاق سکولار
ارتباط دین واخلاق
دین
روشنفکران مسلمان
مسلم
محمدی
mo.mohammadi@ut.ac.ir
1
استادیار دانشگاه تهران پردیس فارابی
LEAD_AUTHOR
قرآن کریم
1
نهج البلاغه
2
ابنسینا،حسینبن عبدالله (1381). الاشارات والتنبیهات، قم، بوستان کتاب.
3
---،--- (بیتا). الهیات شفا، مقدمه ابراهیم مذکور، بیروت.
4
------ (1353). رسالةالسعادة، ضمن، مجموعه رسائل ابنسینا، درآباد، دائرةالمعارف العثمانیة.
5
اتکینسون، آر.اف (1370). درآمدی به فلسفۀ اخلاق، ترجمۀ سهراب علوینیا، تهران، مرکز ترجمه و نشر کتاب.
6
احمدی، بابک (1374). کتاب تردید، تهران، مرکز.
7
ادواردرز، پل (1378). فلسفۀ اخلاق، ترجمۀ انشاءالله رحمتی، تهران، تبیان.
8
افلاطون (1380). دورۀ آثار، ترجمۀ محمد حسن لطفی و رضا کاویانی، ج1، چ دوم ،تهران، خوارزمی.
9
امید، مسعود (1381). درآمدی بر فلسفۀ اخلاق ازدیدگاه متفکران مسلمان معاصر ایران، تبریز، مؤسسۀ تحقیقاتی علوم اسلامی - انسانی دانشگاه تبریز.
10
بلخی، جلال الدین محمد (1373). مثنوی معنوی، نگاه، تهران.
11
پییتر، آندره (1360). مارکس و مارکسیسم، ترجمۀ شجاعالدین ضیاییان، تهران، دانشگاه تهران.
12
حائری یزدی، مهدی (بیتا). کاوشهای عقل عملی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
13
خزائی، زهرا (1373). پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه قم.
14
دیلمی، احمد و آذربایجانی، مسعود (1384). اخلاق اسلامی (ویراست دوم)، قم، معارف، چ سی و یکم.
15
سروش، عبدالکریم (1374). خدمات و حسنات دین، مجلۀ کیان، سال پنجم، شمارۀ 27.
16
سروش، عبدالکریم (1372). مدارا و مدیریت، تهران، صراط.
17
سروش، عبدالکریم (1380). اخلاق خدایان، طرح نو، تهران.
18
سروش، عبدالکریم (1360). دانش و ارزش، تهران، یاران، چ هفتم.
19
شیخ صدوق، ابوجعفربن محمد (1363). عیون اخبار الرضا، ج 1، تصحیح سید مهدی حسینی لاجوردی، قم، کتابفروشی طوس.
20
شیروانی، علی و همکاران (1391). مباحثی در کلام جدید، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
21
صدرالمتألهین، محمدبن ابراهیم شیرازی (1363). مفاتیح الغیب، مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگى، تهران.
22
------ (1375) مجموعۀ رسائل فلسفى، انتشارات حکمت، تهران.
23
طوسی، خواجه نصیرالدین (1407). تجریدالاعتقاد، بوستان کتاب، قم.
24
فارابی، ابونصر (1980). آراءاهلالمدینة الفاضلة، المطبعةالکائولیکیة، بیروت، طاوّل.
25
فتحعلی، محمود (1378). تساهل وتسامح، قم، طه.
26
فرانکنا، و یلیام کی(1380). فلسفۀ اخلاق، ترجمۀ ان شاءالله رحمتی، تهران، حکمت.
27
فنایی اشکوری، ابو القاسم (1384). دین در ترازوی اخلاق، تهران، صراط.
28
فیض کاشانی، محمد (1384). المحجه البیضا، تهران، حسنین.
29
قمی، حاج شیخ عباس (1422ق). سفینه البحار، تهران، اسوه.
30
کاپلستون، فردریک (1382). تاریخ فلسفه، ج 7، ترجمۀ داریوش آشوری، تهران، سروش.
31
کاپلستون، فردریک (1371). نیچه فیلسوف فرهنگ، ترجمۀ علیرضا بهبهانی و علی اصغر حلبی، تهران، بینا.
32
کاجی، حسین (1384). اخلاق شناسی سروش، تهران، روزنه.
33
32. کییرکگور، سورن (1380). ترس و لرز، ترجمۀ عبدالکریم رشیدیان، تهران، نی.
34
گروهی ازنویسندگان (1385). فلسفۀ اخلاق، قم، معارف.
35
لاوین، ت. ز (1384). از سقراط تا سارتر، ترجمۀ پرویز بابایی، تهران، نگاه، چ دوم.
36
لگن هاوسن، محمد (1377). تأملی در مفهوم خیر اخلاقی، مجله نقد و نظر، قم، شمارۀ 14.
37
مجلسی، محمد باقر (1404ق). بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفا.
38
محمدی، مسلم (1389). پرستش اصل بنیادین فلسفۀ اخلاق استاد مطهری، مجلۀ آینه معرفت، تهران، ش25.
39
مریجی، شمسالله (1382). سکولاریسم و عوامل شکلگیری آن در ایران، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
40
مصباح یزدی (1381). محمد تقی، فلسفۀ اخلاق، تحقیق و نگارش احمد حسین شریفی، تهران، بینالملل.
41
مصباح، مجتبی (1382). بنیاد اخلاق، قم، مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
42
مصباح یزدی، محمد تقی (1392). رابطۀ علم و دین، قم، مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
43
مصباح یزدی، محمد تقی (1370). درسهایی از فلسفۀ اخلاق، اطلاعات، قم.
44
مطهری، مرتضی (1362). نقدی بر مارکسیسم، تهران، صدرا.
45
مطهری، مرتضی (بیتا). مجموعۀ آثار، تهران، صدرا.
46
مطهری، مرتضی (1372). فلسفۀ اخلاق، تهران، صدرا.
47
مطهری، مرتضی (1377). تعلیم و تربیت در اسلام، تهران، صدرا.
48
مطهری، مرتضی (1368). اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج 3، تهران، صدرا، چ ششم.
49
ملکیان، مصطفی (بیتا). جزوۀ تقابل اخلاق دینی و اخلاق سکولار، بیجا، بینا.
50
مولوی، جلال الدین محمد (1373). مثنوی معنوی، نگاه، تهران.
51
نصری، عبدالله (1380). یقین گمشده، تهران، سروش.
52
نصیری، محمد (1384). تاریخ تحلیلی صدر اسلام، قم، معارف.
53
نیچه، فردریش (1352). دجال، ترجمۀ عبدالعلی دستغیب، تهران، آگاه.
54
ویلیامز، برنارد (1383). فلسفۀ اخلاق، ترجمه و تعلیق زهرا امیرجلالی، قم، معارف.
55
هاسپرز، جان (بیتا). فلسفۀ دین، ترجمۀ گروه مترجمان، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
56
هولمز، رابرت ال (1382). مبانی فلسفۀ اخلاق، ترجمۀ مسعود علیا، تهران، ققنوس.
57
ORIGINAL_ARTICLE
رابطۀ عقل و ایمان از دیدگاه ملاصدرا با تأکید بر شرح اصول کافی و مفاتیحالغیب
رابطة عقل و ایمان از مهمترین مسائل در حوزة فلسفة دین است که با حل آن بسیاری از مسائل دیگر فلسفه حل میشوند. ازاینرو مسئلۀ رابطۀ عقل و ایمان و اینکه آیا این دو متعارضند یا خیر، از جملۀ اموری است که به تأمل و دقت نیاز دارد.
در این تحقیق رابطۀ عقل و ایمان از دیدگاه ملاصدرا را بررسی میکنیم تا هماهنگی یا ناهماهنگی آن دو مشخص شود. اما قبل از بیان این رابطة دیدگاه ملاصدرا لازم است دو نکته را ذکر کنیم که ما را در این بحث یاری میرساند:
نخست اینکه تعارض میان عقل و ایمان زمانی پیش میآید که عقل از حدی که برای آن مشخص شده است، پا فراتر نهد و در محدودۀ غیب (که متعلق ایمان است) گام نهد، زیرا غیب تنها بهواسطۀ ایمان قابل دستیابی است و زمانی متحقق میشود که عقل به قصور خود پی برده باشد و بهدنبال آن نیاز به ایمان را احساس کرده و بندهای مدرکات و معلومات را نیز پاره کرده باشد. از همینرو حضرت امیرالمؤمنین (ع) میفرماید: «غایۀ العقل الاعتراف بالجهل».
دیگر اینکه آنچه محل تعارض است، اعتقادات نظری است نه احکام عملی. زیرا احکام عملی دین مبین اسلام، محدودۀ غیب است که ادراک عقل در آن حجیت ندارد و عقل تنها بهطور غیرمستقیم لوازم بیانات شرع را استنباط میکند.
https://jpht.ut.ac.ir/article_55261_0fee8e35141a5e093262011243eb5f41.pdf
2015-07-23
375
412
10.22059/jpht.2015.55261
ایمان
عقل
عقل عملی
عقل نظری
غیب
ملاصدرا
شهاب الدین
وحیدی مهرجردی
vahidishahab@yahoo.com
1
استادیار دانشگاه آیتالله حایری میبد
LEAD_AUTHOR
منابع
1
قرآن کریم
2
صدرالدین شیرازی، محمد ابراهیم، اسرار الآیات، تصحیح محمد خواجوی، تهران، انجمن حکمت و فلسفه ایران، 1360.
3
ـــــــــــــــــ ، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه العربیه، بیروت، لبنان، دار احیاء الاتراث العربی، المطبعه الثالثه، 1981م، 9 جلد.
4
ـــــــــــــــــ ، المبدأ والمعاد، مترجم احمدبن الحسینی اردکانی، بهکوشش عبدالله نورانی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، 1362.
5
ـــــــــــــــــ ، تفسیر القرآن، قم، بیدار، 1363، جلد 7.
6
ـــــــــــــــــ ، تفسیر آیة مبارکة نور، با ترجمه و تعلیق محمد خواجوی، تهران، مولی، چاپ اول، 1362.
7
ـــــــــــــــــ ، تفسیر سورة جمعه، ترجمه و تعلیق محمد خواجوی، تهران، مولی، چاپ اول، 1363.
8
ـــــــــــــــــ ، تفسیر سورة واقعه، ترجمه و تعلیق محمد خواجوی، تهران، مولی، چاپ اول، 1363.
9
ـــــــــــــــــ ، رسائل فلسفی، با تعلیق و تصحیح و مقدمة سیدجلالالدین آشتیانی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ دوم.
10
ـــــــــــــــــ ، رسالة سه اصل، مصحح حسین نصر، تهران، مولی، 1340.
11
ـــــــــــــــــ ، شرح اصول الکافی، تصحیح محمد خواجوی، تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی،1367، جلد 3.
12
ـــــــــــــــــ ، شرح اصول الکافی، افست از روی چاپ سنگی، تهران، مکتبة المحمودی، 1391ق.
13
ـــــــــــــــــ ، شرح هدایه اثیریه، چاپ سنگی، تهران، 1313.
14
ـــــــــــــــــ صدرالدین شیرازی، محمد ابراهیم، شواهد الربوبیه، ترجمه و تفسیر دکتر جواد مصلح، تهران، سروش، 1375.
15
ـــــــــــــــــ ، مجموع رسائل فلسفی، تحقیق حامد ناجی اصفهانی، تهران، حکمت، چاپ اول، 1375.
16
ـــــــــــــــــ ، مفاتیح الغیب، صحه و قدمله محمد خواجوی، تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات نشر دانشگاهی، 1362.
17
ـــــــــــــــــ ، المبدأ والمعاد، مترجم احمدبن الحسینی اردکانی، بهکوشش عبدالله نورانی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی، 1362.
18
ـــــــــــــــــ ، عرشیه، تصحیح متن و ترجمه غلامحسین آهنی، تهران، مولی، 1341.
19
ـــــــــــــــــ ، شواهد الربوبیه، ترجمۀ عبدالله نورانی، تهران، سروش، 1375.
20
فارابی، ابونصر محمد. سیاست مدینة فاضله، ترجمه و تحشیه از سید جعفر سجادی، تهران، انجمن فلسفۀ ایران، 1358.
21
ORIGINAL_ARTICLE
فلسفۀ فراروانشناسی از منظر ابنسینا
فراروانشناسی از جملۀ اموری است که در سدههای هجدهم و نوزدهم با تشکیل مؤسسات تحقیقی توسط فیزیکدانان و سپس فلاسفه مورد توجه قرار گرفت و در سدۀ بیستم و بهویژه دورۀ پستمدرن بهعنوان ابزاری برای نقد و گسست در نگاه ماتریالیستی و فیزیکالیستی مدرنیته، بیش از پیش اهمیت یافت. تبارشناسی این مسئله در فرهنگ اسلامی، ما را با تحقیقات ابنسینا روبهرو میکند که با دو رویکرد تجربی و فلسفی به بررسی امور فراروانشناختی پرداخت. در مباحث وی، در چارچوب علیت و ارتباطشناسی فاعل و منفعل جسمانی و نفسانی، با اقسام مختلف اخبار از غیب و پیشآگاهی، تأثیر بر ماده، تأثیر اجرام سماوی بر اشیا و مسئلۀ مرگ و جهان دیگر روبهرو میشویم که در تحلیل ابنسینا از این امور، امر غیرطبیعی از فراطبیعی، و امر فراطبیعی الهی از غیرالهی، و الهی نبوی تکرارناپذیر، از تکرارپذیر جدا میشود و نفس انسانی با عناصری نظیر جبلت ذاتی و اکتساب، عامل اصلی این امور تلقی شده است. امور فراروانشناختی در فلسفۀ ابنسینا، بیش از آنکه مانند مباحث پستمدرن، ابزاری برای اثبات امر فراطبیعی و معنوی باشد، بخشی از نظام فلسفی و معنوی اوست که با تکیه بر آن نظام معرفتی، تبیین فلسفی خود را یافته است.
https://jpht.ut.ac.ir/article_55262_341ab385f63579401c827b90428c42b3.pdf
2015-07-23
413
440
10.22059/jpht.2015.55262
ابنسینا
فراروانشناسی
فلسفۀ فراروانشناسی
محمد حسن
یعقوبیان
mohammadyaghoobian@yahoo.com
1
استادیار دانشگاه معارف قرآن و عترت اصفهان
LEAD_AUTHOR
منابع
1
- آیزنک، هانس یورگن و دیگران (1376). روح و دانش جدید، ترجمۀ محمد رضا غفاری، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
2
- ارسطو (1384). متافیزیک، ترجمۀ شرفالدین خراسانی، تهران، انتشارات حکمت.
3
- ........ (1389). سماع طبیعی، ترجمۀ محمد حسن لطفی، تهران، انتشارات طرح نو.
4
- افلاطون (1380). مجموعه آثار، ترجمۀ محمد حسن لطفی، تهران، انتشارات خوارزمی.
5
- ابنسینا، حسین (1332). مبدأ و معاد، ترجمة محمود شهابی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
6
- ............. (1365). معراجنامه، تصحیح نجیب مایل هروی، مشهد، بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی، چاپ دوم.
7
- .............(1379). التعلیقات، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ چهارم.
8
- .............(1384). الاشارات و التنبیهات، تحقیق کریم فیضی، تهران، مؤسسۀ مطبوعات دینی، چاپ اول.
9
- ............. (1385). الالهیات من کتاب الشفا، المحقق حسن حسنزاده آملی، قم، انتشارات بوستان کتاب.
10
- .............(1385). النفس من کتاب الشفا، المحقق حسن حسنزاده آملی، قم، انتشارات بوستان کتاب.
11
- .............،(1388). مجموعه رسائل، تصحیح و توضیح محمود طاهری، قم، انتشارات آیت اشراق.
12
- اکبری، رضا (1382). جاودانگی، قم، انتشارت بوستان کتاب، چاپ اول.
13
- تیموتی و فرگ،گندی و پیتر (1384). هرمتیکا، ترجمۀ فریدالدین رادمهر، تهران، نشر مرکز.
14
- راین، جی بی (1371). درآمدی بر فراروانشناسی، ترجمۀ امیر راسترو، تهران، انتشارات فراروان، چاپ اول.
15
- سهروردی، شهابالدین یحیی (1396ق). مجموعه مصنفات، ج 1، تصحیح هنری کربن، تهران، انجمن ایران.
16
- طاهری محمد (1388). انسان از منظری دیگر، نشر بیژن، چاپ هفتم.
17
- غزالی، محمد (1406ق). احیاء علوم الدین، بیروت، دارالکتاب العلمیه، چاپ اول، لبنان.
18
- فرشاد، محسن (1372). انسان و جهان فراآگاهی، تهران، دفتر فرهنگ نشر اسلامی، چاپ اول.
19
- لائو،کوان (1390). فنگشویی برای امروز، ترجمۀ محمد قراچهداغی، تهران، نشر آسیم.
20
- لاهیجی، عبدالرزاق (1364). گوهرمراد، به اهتمام صمد موحد، تهران، چاپ گلشن، چاپ اول.
21
- لوبک ،والتر و دیگران (1385). روح ریکی، ترجمۀ شایان معین و مهنوش امینیان، نشر آسیم.
22
- صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم (1382). الشواهد الربوبیه، تهران، مؤسسۀ مطبوعات دینی، چاپ اول.
23
- ...................................... (1362). مبدأ و معاد، ترجمۀ احمدبن محمد الحسینی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
24
- مودی، ریمون (1372). زندگی پس از زندگی، ترجمۀ شهناز انوشیروانی، بیجا، مؤسسۀ فرهنگی رسا.
25
- نصر، سید حسین (1385). دین و نظم طبیعت، ترجمۀ انشاءالله رحمتی، تهران، نشر نی.
26
- Griffin.david(1997) ray.parapsychology,philosophy,and spirituality a postmodern xploration. Albany .published by stste university of new york press.
27
- Melton.gordon,(2001),Encyclopedia of occultism and parapsychology,gale group staff,united states of america.
28
- Andrade,gabriel,internet encyclopedia of philosophy(lep).parapsychology.
29