نوشتار حاضر به بررسی مفاهیم بنیادین اسطورههای مربوط به آفرینش عالم در یکی از دورههای مهم تفکر حکمای هند، یعنی دورة اوپنیشدی میپردازد، و در آن مهمترین متن این دوره، یعنی اوپنیشدها (800 تا 500 ق.م) مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به پیشینة مباحث کیهانزایی در دورههای قبل، یعنی از دوره وداها تا براهمنهها، میتوان گفت بنمایة مطالب اوپنیشدها در این زمینه قبلاً در خود وداها وجود داشته است. اما در متون اوپنیشدی اندیشههایی چون توحید، وحدت وجود و صدور کثرت از وحدت به صراحت آمده است و از برهمن و آتمن سخن گفته شده که هم علت خلق کیهاناند و هم با آن یکی هستند. از طرف دیگر، برهمن و آتمن نیز با یکدیگر یکسان انگاشته شدهاند که در این صورت نیز علت خلقتاند.