2024-03-29T17:50:33Z
https://jpht.ut.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=2388
Philosophy of Religion
2008-7063
2008-7063
1389
7
8
قاعده الواحد و قدرت مطلق خداوند
حسن
عاشوری لنگرودی
از سویی حکما، قاعده «الواحد» (از یکی جز یکی صادر نگردد) را بدیهی میدانند و از سوی دیگر معتقداند خداوند یکتا، قادر مطلق است.
لازمه قدرت مطلق خداوند، صدور کثیر از خدای یکتاست، آیا این، با قاعده الواحد متعارض است؟ چگونه میتوان همزمان، قاعده الواحد و قدرت مطلق خداوند را پذیرفت؟
در این مسئله میگوییم:
در پذیرش این قاعده، وفاق حکیمان، عارفان و متکلمان ادعا شده است که اساسی نداشته، پشتوانه قاعده الواحد، سنخیت علّی و معلولی است. به مقتضای قاعده «سنخیت»، عقل نمیپذیرد از علت دارنده یک کمال، بیشاز یک معلول پدید آید؛ اما اگر علتی، چند کمال داشته باشد، پیدایش چند معلول از آن محال نیست؛ ازاینرو، قاعده مزبور درباره خدا جاری نمیگردد؛ زیرا خداوند بسیط الوجود است و بسیط الوجود کلّ الاشیا؛ و صدور کثرات از او نافی قانون سنخیت نیست.
بنابراین، قاعده مزبور، تضادی با قدرت مطلق خداوند ندارد.
causality
Cognation.
Emanation
Simplicity
Unity
2011
01
21
5
27
https://jpht.ut.ac.ir/article_23750_bd777800d67e81f076ae36b7a4a285c1.pdf
Philosophy of Religion
2008-7063
2008-7063
1389
7
8
دشواری تعریف دین و رهیافتها
عباس
یزدانی
یکی از مباحث مهم فلسفه دین، بحث درباره تعریف واژه دین است. در طـول تاریخِ حضـور دین در زندگی انسان، همـواره اندیشمندان و دیـنپژوهان درصدد ارائه تعریف صحیح دین بودهاند. اما بهرغم این تلاشها، تاکنون تعریفی ارائه نشده است که همه دینپژوهان بر آن اتفاق نظر داشته باشند. دشواری تعریف دین علل خاصی دارد که در این مقاله به آنها پرداختـه خواهد شد. در این نوشتـار ضمن بررسی مهمترین رهیافتهای ارائهشده ازسوی دینپژوهان در تعریف دین، ادعا میشود که ارائه تعریف واحدی که همه اندیشمندان دینپژوه در آن اجماع داشته باشند؛ امکانپذیر نیست. اما باوجوداین، میتوان از روشهایی در تعریف دین بهره برد که معقولتر به نظر می رسند. از مهم ترین این رهیافت ها می توان به روش ویلیام آلستون از طریق شناسایی مشخصههای دینساز و رهیافت لودویک ویتگنشتاین مبتنی بر نظریه شباهت خانوادگی در تعریف دین اشاره نمود. هرچند این دو رهیافت نیز، خالی از اشکال نیستند، ...
Alston
definition of religion
Family resemblance
Wittgenstein.
2011
01
21
29
46
https://jpht.ut.ac.ir/article_23751_616c613108215333d2f6a3ca7a156292.pdf
Philosophy of Religion
2008-7063
2008-7063
1389
7
8
توجیه باورهای دینی براساس کارکرد روان شناختی آنها در قرآن کریم
نرگس
نظرنژاد
لیلا
شرف تادوانی
دفاع از دین یکی از نیازهای ضروری جامعه امروز است؛ امروزه یکی از شیوههای پذیرفته شده دفاع از دین، دفاع عملگرایانه است؛ دفاعی که درصدد است، نشان دهد دین در زندگی مردم مشکلگشاست. مقاله حاضر با رویکردی عملگرایانه درصدد بررسی کارکرد روانشناختی دین است، بدین منظور نخست به توضیح پنج نیاز مهم روانشناختی، یعنی نیاز به رفع احساس تنهایی، نیاز به غلبه بر ترس از مرگ، نیاز به معناجویی برای زندگی، نیاز به اجرای عدالت و نیاز به امیدی که بتوان درد و رنج حاصل از زندگی را تحمل کرد، میپردازد. سپس با رجوع به قرآن، به طرح و بررسی تفسیری آیاتی میپردازد که به این نیازها اشاره کردهاند. و در نهایت، بهنحو پیشین، و با رویکردی عملگرایانه بیانگر این مطلب است که براساس موضع قرآن درخصوص نیازهای روانشناختی انسان، میتوان به این نتیجه رسید که دینداران به استناد آثار مثبت التزام به باورهای دینی، عقلاً مجازاند آنها را بپذیرند.
Effect of religious beliefs.
Pragmatic defense
psychological needs
religious beliefs
The holy Quran
2011
01
21
47
66
https://jpht.ut.ac.ir/article_23752_acf45132aeb9767861defd2bc5f6c091.pdf
Philosophy of Religion
2008-7063
2008-7063
1389
7
8
هرمنوتیک فلسفی و بنیادهای معرفتی تاریخ
سید ابوالفضل
رضوی
سید علاءالدین
شاهرخی
چنانچه فهم مؤثر و کارآمد درباره گذشته، فهمی که معطوف به زمان حال و برای شرایط موجود جامعه مفید باشد به دغدغه اصلی مورخین تبدیل شود، تاریخ را به علمی پویا تبدیل میکند که در بهتر شدن شرایط اجتماعی و معرفتی جامعه مؤثر است. علم تاریخ حاصل بینش و نگرش مورخین است و هرمنوتیک فلسفی با تأکید بر هستیشناسی فهم و مهمتر از آن مفسرمحوری در تحقق فهم، با برداشتهای سوبجکتیویستی در تاریخ همخوانی زیادی دارد. در پرتو نظریهپردازیهای خاص اندیشمندان این رهیافت هرمنوتیکی، میتوان شئون معرفتی تاریخ را بالا برد و در تبیین هستیشناسی و روششناسی تاریخی از آن بهره برد. ازاینروی، هرمنوتیک فلسفی میتواند بهمنزله دانش معین تاریخ، موجب غنیتر شدن جنبههای معرفتی تاریخ شود. مقاله حاضر با توجه به سیر تحول هرمنوتیک فلسفی میکوشد به بررسی تأثیر این رهیافت بر چگونگی تحقق معرفت تاریخی بپردازد.
Hermeneutic
Historicism.
historicity
history
Science
2011
01
21
67
94
https://jpht.ut.ac.ir/article_23753_7a7d4e90d3e3dbfaf0eda8aa266cdfff.pdf
Philosophy of Religion
2008-7063
2008-7063
1389
7
8
پیشگویی رجعت در آخرالزمان در تورات، انجیل و قرآن
رضا
برنجکار
محمدمقداد
امیری
رجعت یکی از پیشگوییهای مهم آخرالزمان است که افزون بر اسلام، در آیین مسیح و یهود نیز، به آن اشاره شده است و براساس پیشگویی هرسه آیین، در زمان ظهور موعود آخرالزمان روی خواهد داد. تحقیق حاضر به بررسی پیشگوییهای موجود در تورات و سایر کتابهای عهد عتیق و نیز، انجیلهای چهارگانه و سایر کتابهای عهد جدید و پیشگوییهای قرآن درباره رجعت و بازگشت دستهای از مردگان به دنیا، تفسیر آن و بیان اختلافها دراینباره، پرداخته است.
این تحقیق مشخص خواهد کرد، اعتقاد به رجعت در آخرالزمان اختصاص به اسلام، بهخصوص مذهب شیعه نداشته، در منابع مقدس آیین یهود و مسیح نیز، آمده است؛ بنابراین، رجعت یکی از اعتقادات مهم ادیان آسمانی است.
Christianity
Islam.
Judaism
Raj'at
Resurrection
2011
01
21
95
131
https://jpht.ut.ac.ir/article_23754_a9bc062b5e98be0eb56ab96b48d79fd8.pdf
Philosophy of Religion
2008-7063
2008-7063
1389
7
8
مفهوم کودکانة خدا در شعر معاصر ایران و آمریکا
سعید
رحیمیان
عظیم
جباره
سودابه
شکراللهزاده
در این جستار کوشش شده است با رجوع به نمونههای برجسته از ادبیات کودک، به بررسی تطبیقی مفهوم خدا در ادبیات کودک ایران و آمریکا در ابعاد دینی، روانشناختی و فلسفی پرداخته شود. ازآنجاکه کودک قادر به درک مفاهیم انتزاعی نیست، در هر دو ادبیات سعی شده خدا بهصورت عینی تداعی شود؛ ازاینرو، از پدیدههای عینی مانند طبیعت استفاده شده است. در هر دو ادبیات، خدا با صفات جمال و جلال معرفی میشود و در مواردی خدا با پاسخ پرسشها و تصور خود کودک ارائه می شود؛ هرچند، در ادبیات کودک ایران بر جنبههای تنزیهی خداوند نیز، تأکید شده است. البته این پاسخها حاصل رشد فکری دوره بزرگسالی و درک مفاهیم انتزاعی است که به کودک القا میشود. این مقاله در پی پاسخ به سه پرسش بنیادی است که عبارتاند از: ...
Child
god
nature
Philosophy.
Religion
2011
01
21
133
160
https://jpht.ut.ac.ir/article_23755_dfd7e15a8d5607492a4685e596ae2710.pdf
Philosophy of Religion
2008-7063
2008-7063
1389
7
8
جمع میان حلول و تعالی در فلسفه پویشی وایتهد
رستم
شامحمدی
نوشتار حاضر در جهت تحلیل جمع حلول و تعالی در فلسفه پویشی وایتهد، میکوشد در گام نخست نشان دهد که درهمتنیدگی و پیوند انداموار هستیها در این نظام پویشی، آن هم در چارچوب مقولاتی عام و فراگیر، ایجاب میکند تا جهان به شبکهای تبدیل شود که همه هستیهای بالفعل در کنش و واکنش دائمی باشند. این کنش و واکنش پیوسته و دائمی ایجاب مینماید که رابطه خدا و جهان از حالت یکسویه (تأثیر خدا بر جهان) خارج شده، به تعامل دوجانبه (تأثیر متقابل خدا و جهان بر یکدیگر) تبدیل شود.
در گام دوم با توجه به تعامل دو جانبه خدا و جهان، مبانی مابعدالطبیعی سازگاری میان حلول و تعالی در فلسفه پویشی استخراج میگردد.
در گام سوم به چگونگی جمع میان حلول و تعالی در خدا و جهان میپردازم؛ به این معنا که چگونه خدا و جهان از یکسو موجب تعالی یکدیگر شده و از دیگر سو در یکدیگر ...
god
immanence
Process philosophy.
Transcendent
world
2011
01
21
161
183
https://jpht.ut.ac.ir/article_23756_35222f5229ec740e89616d1dc49e7ae1.pdf