The Mechanism of Revelation from The Perspective of Mulla Sadra and Ibn Arabi

Document Type : Research Paper

Authors

1 Department of Medical Sciences, School of Medicine, University of Tehran, Tehran, Iran

2 Graduate level three, Islamic Theology

10.22059/jpht.2025.403155.1006147

Abstract

Revelation, posited as the pinnacle of divine-human communication, remains a central theme in Islamic philosophy and mysticism. This analytical-comparative study contrasts the theories of Mulla Sadra and Ibn Arabi regarding the mechanism and quality of revelation, noting their distinct epistemological and ontological underpinnings. Mulla Sadra frames revelation through the lens of essential movement and the hierarchy of intellects. He posits it as a transitive process where divine knowledge moves from the Active Intellect to the prophet’s imaginative faculty, manifesting as sensible forms and language. Conversely, Ibn Arabi situates revelation within his theory of Manifestation (Tajallī) and the seven subtle centers of existence. Here, the Muhammadan Truth serves as the primary conduit for transmitting revelation to prophets. A comparative assessment reveals shared emphasis on the multi-staged nature of reception, the centrality of imagination, and the privileged status of the prophetic soul. The fundamental divergence lies in methodology: Sadra provides a philosophical and rational account, whereas Ibn Arabi offers a mystical and intuitive exposition. This juxtaposition yields a more holistic comprehension of revelation within the Islamic intellectual tradition.

Keywords

Main Subjects

References

قرآن
ابراهیمی دینانی، غلام‌حسین (۱۳۸۰). قواعد کلی فلسفی در فلسفة اسلامی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ابن‌عربی، محیی‌الدین (۱۳۳۶ ق). إنشاء الدوائر. لیدن: مطبعة بریل.
ــــــــــــــــــــ (۱۳۶۵). فصوص الحکم (طبع قاهره). تصحیح ابوالعلاء عفیفی. قاهره: دار إحیاء الکتب العربیه.
ــــــــــــــــــــ (۱۳۶۷). رسائل ابن العربی (کتاب التجلیات). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
ــــــــــــــــــــ (۱۳۷۰). فصوص الحکم (طبع تهران). چ 2. تصحیح ابوالعلاء عفیفی. تهران: الزهرا(س).
ــــــــــــــــــــ (۱۳۸۷). متن و ترجمة فصوص الحکم. ترجمه و تصحیح محمد خواجوی. تهران: مولی.
ــــــــــــــــــــ (۱۴۰۵ ق). الفتوحات المکیه. تصحیح عثمان یحیی. قاهره: الهیئه المصریه العامه للکتاب.
ــــــــــــــــــــ (۱۴۲۲ ق). تفسیر ابن‌عربی. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
ــــــــــــــــــــ (۱۴۲۵ ق). الشجره النعمانیه (شق الجیب بعلم الغیب). بیروت: دار الکتب العلمیه.
ــــــــــــــــــــ (۱۴۲۸ ق). حکم الفصوص و حکم الفتوحات. تحقیق احمد فرید مزیدی. قاهره: دار الآفاق العربیه.
ــــــــــــــــــــ (۲۰۰۳ م). کتاب المعرفه. دمشق: التکوین.
ــــــــــــــــــــ (بی‌تا). الفتوحات المکیه. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
ابن‌منظور، محمد بن مکرم (۱۴۱۴ ق). لسان العرب. چ 3. بیروت: دار الفکر.
آشتیانی، سید جلال‌الدین (۱۳۷۰). شرح مقدمه قیصری بر فصوص الحکم. تهران: امیرکبیر.
ـــــــــــــــــــــــ (۱۳۸۱). شرح بر زاد المسافر صدر الدین محمد بن ابراهیم شیرازی. قم: بوستان کتاب (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیة قم).
جهانگیری، محسن (۱۳۷۵). محیی‌الدین ابن‌عربی، چهرة برجستة عرفان اسلامی. چ 4. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
حسینی اردکانی، احمد بن محمد (۱۳۷۵). مرآت الاکوان (تحریر شرح هدایه ملاصدرا شیرازی). تهران: علمی‌فرهنگی.
خضری، یوسف بن عبدالجلیل (۲۰۰۷ م). النور الأبهر فی الدفاع عن الشیخ الأکبر (الاغتباط بمعالجه ابن الخیاط). تحقیق احمد فرید مزیدی. قاهره: دار الذکر للنشر و التوزیع.
خمینی، سید روح‌الله (۱۴۱۰ ق). تعلیقات علی شرح فصوص الحکم و مصباح الأنس. قم: مؤسسة پاسدار اسلام.
خوارزمی، تاج‌الدین حسین (۱۳۷۹). شرح فصوص الحکم (خوارزمی). قم: بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیة قم).
رشید رضا، محمد (۱۴۱۴ ق). تفسیر القرآن الحکیم (تفسیر المنار). بیروت: دار المعرفه.
سجادی، سید جعفر (۱۳۷۹). فرهنگ اصطلاحات فلسفی ملاصدرا. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
شعرانی، عبدالوهاب (بی‌تا). الیواقیت و الجواهر فی بیان عقاید الأکابر (الکبریت الأحمر فی بیان علوم الشیخ الأکبر محیی‌الدین بن العربی). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (ملاصدرا) (۱۳۰۲ ق). مجموعة الرسائل التسعه (رسائل آخوند ملاصدرا). قم: مکتبه المصطفوی.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (۱۳۵۴). المبدأ و المعاد. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (۱۳۶۰). الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه. چ 2. با تعلیقه سید جلال‌الدین آشتیانی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (۱۳۶۳). مفاتیح الغیب. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (۱۳۶۶). تفسیر القرآن الکریم. چ 2. قم: بیدار.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (۱۳۷۸). المظاهر الإلهیه فی أسرار العلوم الکمالیه. تصحیح سید محمد خامنه‌ای. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (۱۴۰۱ ق). اسرار الآیات. تحقیق محمد خواجوی. تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (۱۴۱۷ ق). الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه (مقدمة عربی). بیروت: مؤسسه التاریخ العربی.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (۱۹۸۱ م). الحکمه المتعالیه فی الأسفار العقلیه الأربعه. چ 3. با حاشیة محمدحسین طباطبایی. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
قیصری، داود بن محمود (۱۳۷۵). شرح فصوص الحکم. تهران: علمی و فرهنگی.
کاشانی، عبدالرزاق (۱۳۷۰). شرح الأستاذ الفاضل و العالم الکامل الشیخ عبدالرزاق القاشانی علی فصوص الحکم للشیخ الاکبر محی‌الدین بن العربی. قم: بیدار.
مصلح، جواد (۱۳۸۳). ترجمه و تفسیر الشواهد الربوبیه. تهران: سروش.
معرفت، محمدهادی (۱۴۲۸ ق). التمهید فی علوم القرآن. قم،: مؤسسة فرهنگی انتشاراتی التمهید.
مهائمی، علی بن احمد و قاری، ابراهیم بن عبدالله (۱۴۲۸ ق). خصوص النعم فی شرح فصوص الحکم. بیروت: دار الکتب العلمیه.
Ashtiani, S. J. (1991). Sharh-e Moqaddame-ye Qaysari bar Fusus al-Hikam [Commentary on Qaysari’s Introduction to Fusus al-Hikam]. Tehran: Amirkabir. (in Persian)
------------------. (2002). Sharh bar Zad al-Musafir-e Sadr al-Din Mohammad ibn Ibrahim Shirazi [Commentary on Zad al-Musafir by Sadr al-Din Muhammad ibn Ibrahim Shirazi]. Qom: Bustan-e Ketab (Publications of the Islamic Propagation Office of the Qom Seminary). (in Persian)
Ebrahimi Dinani, G. H. (2001). Qawa’id-e Kolli-ye Falsafi dar Falsafe-ye Islami [General Philosophical Principles in Islamic Philosophy]. Tehran: Institute for Humanities and Cultural Studies. (in Persian)
Hosseini Ardakani, A. (1996). Mir’at al-Akwan (Tahrir-e Sharh-e Hedaye-ye Mulla Sadra Shirazi) [The Mirror of the Worlds (An Edition of the Commentary on Mulla Sadra’s Hedayah)]. Tehran: Sherkat-e Entesharat-e Elmi va Farhangi. (in Persian)
Ibn Arabi, M. (1957 AH). Insha’ al-Dawa’ir. Leiden: Brill Press. (in Arabic)         
----------------. (1405 AH). Al-Futuhāt al-Makkiyyah. O. Yahya (Ed.). Cairo: Al-Hay’ah al-Misriyyah al-'Ammah lil-Kitab. (in Arabic)
----------------. (1422 AH). Tafsir Ibn Arabi. Beirut: Dar Ihya al-Turath al-Arabi. (in Arabic)
----------------. (1425 AH). Al-Shajarah al-Nu’maniyyah (Shaq al-Jayb bi-'Ilm al-Ghayb). Beirut: Dar al-Kutub al-Ilmiyyah. (in Arabic)
----------------. (1428 AH). Hukm al-Fusus wa Hukm al-Futuhat. A. F. Mazidi (Ed.). Cairo: Dar al-Afaq al-Arabiyyah. (in Arabic)
----------------. (1986). Fusus al-Hikam. A. Affifi (Ed.). Cairo: Dar Ihya al-Kutub al-Arabiyyah. (in Arabic)
----------------. (1988). Rasa’il Ibn al-'Arabi (Kitab al-Tajalliyat). Beirut: Dar Ihya al-Turath al-Arabi. (in Arabic)
----------------. (1991). Fusus al-Hikam. 2nd ed. A. Affifi (Ed.). Tehran: Al-Zahra. (in Arabic)
----------------. (2003). Kitab al-Ma’rifah. Damascus: Al-Takwin. (in Arabic)
----------------. (2008). Matn va Tarjome-ye Fusus al-Hikam [Text and Translation of Fusus al-Hikam]. M. Khajavi (Trans. & Ed.). Tehran: Mowla. (in Persian)
----------------.. (n.d.). Al-Futuhāt al-Makkiyyah. Beirut: Dar Ihya al-Turath al-Arabi. (in Arabic)
Ibn Manzur, M. (1414 AH). Lisan al-Arab. 3rd ed. Beirut: Dar al-Fikr. (in Arabic)
Jahangiri, M. (1996). Muhyi al-Din Ibn Arabi, Chehre-ye Barjaste-ye Erfan-e Islami [Muhyi al-Din Ibn Arabi, the Prominent Figure of Islamic Mysticism]. 4th ed. Tehran: Tehran University Press. (in Persian)
Kashani, A. (1991). Sharh-e Fusus al-Hikam [Commentary on Fusus al-Hikam]. Qom: Bidar. (in Persian)
Khidri, Y. (2007). Al-Nur al-Abhar fi al-Difa’ 'an al-Shaykh al-Akbar. A. F. Mazidi (Ed.). Cairo: Dar al-Dhikr lil-Nashr wal-Tawzi’. (in Arabic)
Khomeini, R. (1410 AH). Ta’liqat 'ala Sharh Fusus al-Hikam wa Misbah al-Uns. Qom: Pasdar-e Eslam Institute. (in Arabic)
Khwarizmi, T. (2000). Sharh-e Fusus al-Hikam [Commentary on Fusus al-Hikam]. Qom: Bustan-e Ketab. (in Persian)
Ma’rifat, M. H. (1428 AH). Al-Tamhid fi 'Ulum al-Qur’an. Qom: Al-Tamhid Cultural Institute. (in Arabic)
Mahaimi, A. & Qari, I. (1428 AH). Khusus al-Ni’am fi Sharh Fusus al-Hikam. Beirut: Dar al-Kutub al-Ilmiyyah. (in Arabic)
Mosleh, J. (2004). Tarjome va Tafsir-e Al-Shawahid al-Rububiyyah [Translation and Commentary of Al-Shawahid al-Rububiyyah]. Tehran: Soroush Press. (in Persian)
Qaysari, D. (1996). Sharh-e Fusus al-Hikam [Commentary on Fusus al-Hikam]. Tehran: Sherkat-e Entesharat-e Elmi va Farhangi. (in Persian)
Rashid Rida, M. (1414 AH). Tafsir al-Qur’an al-Hakim (Tafsir al-Manar). Beirut: Dar al-Ma’rifah. (in Arabic)
Sadr al-Din Shirazi, M. (Mulla Sadra). (1302 AH). Majmu’at al-Rasa’il al-Tis’ah. Qom: Maktabat al-Mustafawi. (in Arabic)
---------------------------------------------. (1401 AH). Asrar al-Ayat. M. Khajavi (Ed.), Tehran: Iranian Institute of Philosophy. (in Arabic)
---------------------------------------------. (1417 AH). Al-Shawahid al-Rububiyyah fi al-Manahij al-Sulukiyyah. Beirut: Mu’assasat al-Tarikh al-Arabi. (in Arabic)
---------------------------------------------. (1975). Al-Mabda’ wal-Ma’ad. Tehran: Iranian Institute of Philosophy. (in Arabic)
---------------------------------------------. (1981). Al-Hikmah al-Muta’aliyah fi al-Asfar al-'Aqliyyah al-Arba’ah. 3rd ed. Beirut: Dar Ihya al-Turath al-Arabi. (in Arabic)
---------------------------------------------. (1981). Al-Shawahid al-Rububiyyah fi al-Manahij al-Sulukiyyah. 2nd ed. S. J. Ashtiani (Ed.). Tehran: University Publishing Center. (in Arabic)
---------------------------------------------. (1984). Mafatih al-Ghayb. Tehran: Institute for Cultural Studies and Research. (in Arabic)
---------------------------------------------. (1987). Tafsir al-Qur’an al-Karim. 2nd ed. Qom: Bidar. (in Arabic)
---------------------------------------------. (1999). Al-Mazahir al-Ilahiyyah fi Asrar al-'Ulum al-Kamaliyyah. S. M. Khamenei (Ed.). Tehran: Sadra Islamic Wisdom Foundation. (in Arabic)
Sajjadi, S. J. (2000). Farhang-e Estelahat-e Falsafi-e Mulla Sadra [Dictionary of Mulla Sadra’s Philosophical Terms]. Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance Publications. (in Persian)
Sha’rani, A. (n.d.). Al-Yawaqit wal-Jawahir fi Bayan 'Aqa’id al-Akabir. Beirut: Dar Ihya al-Turath al-Arabi. (in Arabic)
 
                            
Philosophy of Religion
Volume 22, Issue 4
January 2026
Pages 329-344

Files

Share

How to cite

Statistics