The Possibility of the Islamic Human Sciences According to the Qur’an Based on Tabataba’i’s View

Document Type : Research Paper

Author

Associate Professor at the Islamic Research Institute for Culture and Thought

Abstract

The possibility of Islamic human knowledge is the most fundamental issue in the Islamic humanities. This is a controversial issue; many have accepted it, and some have denied it. According to their understanding of the two categories of science and religion, both groups have their own reasons. In his valuable Qur’anic commentary Al-Mizan and other works based on the Qur'anic verses, Allameh Tabataba’i has stated that the link between human science and Islamic thought is possible. He does not accept the remarks of the opposition, because they have not gone through the right path in their understanding of science and religion. In this article, we try to examine the most important reasons for the oppositions to islamicize the humanities. The main reasons for the opposition are the following: the variation of science and religion in the method, language, purpose, subject and issues, as well as the claim of minimal interference between religious and scientific matters or the claim of the contradiction between the propositions. These claims have been examined from the perspective of Allamah to study and criticize, in the light of his words, the claim of the impossibility of Islamic human knowledge.

Keywords


  1. آخوند خراسانی، ملامحمد کاظم (1409ق)، کفایة الاصول، قم: مؤسسه آل البیت (ع).
  2. حائری‌یزدی، مهدی (1384)، کاوش‌های عقل عملی، مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران، تهران.
  1. افلاطون (1349). مجموعۀ آثار، ترجمۀ رضا کاویانی و محمدحسن لطفی، تهران: ابن‌سینا.
  2. برتراند راسل (1373). تاریخ فلسفۀ غرب، ترجمۀ نجف دریابندری، تهران: انتشارات پرواز.
  3. پترسون و دیگران (1376). عقل و اعتقاد دینی، تهران: طرح نو.
  4. جان هیک (1372). فلسفۀ دین، ترجمۀ بهرام راد، بی‌جا: انتشارات هدی.
  5. جوادی آملی، عبدالله (1389). شریعت در آینۀ معرفت، قم: مرکز نشر اسراء.
  1. حسنی، حمیدرضا و دیگران (1385). ملاحظات علم دینی، دیدگاه‌ها، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  2. حکیم، سید عبدالصاحب (1413 ق). منتقی الاصول (تقریر درس آیت‌الله روحانی)، قم: الهادی.
  3. رشیدرضا، سید محمد (1414 ق). تفسیر المنار، بیروت: دارالمعرفة للطباعة و النشر.
  4. ساجدی، ابوالفضل (1383). زبان ‌دین و قرآن، قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
  5. سبحانی، آیت‌الله جعفر (1382). حسن و قبح عقلی یا پایه‌های اخلاق جاودان، چ اول، نگارش علی ربانی گلپایانی، قم: انتشارات مؤسسۀ امام صادق (ع).
  6. سروش، عبدالکریم (1388). فربه‌تر از ایدئولوژی، تهران: انتشارات صراط.
  7. ــــــــــــــــ (1370). قبض و بسط تئوریک شریعت، تهران: انتشارات صراط.
  8. سوزنچی، حسین (1389). «امکان علم دین، بحثی در چالش‌های فلسفی اسلامی‌سازی علوم انسانی»، مجموعه مقالات مبانی فلسفی علوم انسانی، جلد 3، سال اول، شمارۀ چهارم، پاییز.
  9. علی‌زمانی، امیرعباس (1381). خدا، زبان و معنا، تهران: نشر آیت عشق.
  10. طباطبایی، محمدحسین (1364). اصول فلسفه و روش رئالیسم، چ دوم، تهران: صدرا.
  11. ـــــــــــــــــــ (1388). بررسی‌های اسلامی، جلد 2، چ دوم، تهران: مؤسسۀ بوستان کتاب (مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم).
  12. ــــــــــــــــــــ (1354). المیزان فی تفسیر القرآن، تهران: دارلکتب الاسلامیه.
  13. ـــــــــــــــــــ (1387). تعالیم اسلام، چ اول، قم: مؤسسۀ بوستان کتاب.
  14. ـــــــــــــــــــ (1388). قرآن در اسلام (طبع جدید)، جلد 1، چ سوم، مؤسسۀ بوستان کتاب (مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم).
  15. طوسی، خواجه نصیر (1371). الجوهر النضید، شرح علامه حلی، تصحیح محسن‌ بیدارفر، چ پنجم، قم: انتشارات بیدار.
  16. مصباح‌ یزدی، محمدتقی (1363). تعلیقه بر نهایة الحکمة، قم: مؤسسة فی طریق الحق.
  17. ــــــــــــــــــ (1381). فلسفة اخلاق، چ اول، تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل.
  18. مطهری، مرتضی (1376). آشنایی با علوم اسلامی (کلام، احکام، عرفان، حکمت عملی)، تهران: انتشارات صدرا.
  19.  ــــــــــــ (1372). مجموعۀ آثار، تهران: انتشارات صدرا.
  20. ملاصدرا، صدرالدین شیرازی، محمد (1380). الحکمة المتعالیة فی الاسفار الربعة، تحقیق دکتر رضا اکبریان، تهران: بنیاد حکمت اسلامی.
  21.  ملکیان، مصطفی (1387). راهی به رهایی، جستارهایی در باب عقلانیت و معنویت، تهران: نگاه معاصر.
  22. ویلیام گلن و هنری مرتن (1379). کتاب مقدس، عهد عتیق و عهد جدید، ترجمۀ فاضل خان همدانی، تهران: انتشارات اساطیر.