The Theological Beliefs and Humanities: Position and Manner of Influence

Document Type : Research Paper

Author

Assistant Professor, Islamic Research Institute for Culture and Thought (IICT), Qom, Iran

Abstract

Undoubtedly, a comprehensive awareness of the shortcomings of existing theology, a precise answer to the possibility of the Islamization of sciences, and a clear response to the possibility of the emancipation of sciences from presuppositions are possible only through the adoption of a macro-vision to the interaction points, which in turn leads to an understanding of the way theological beliefs affect humanities. Along with accepting the dependence of humanities and its main issues on the theological propositions in general (and not in particular), this article adopts a historical-analytic method to attain the foregoing purpose through a comprehensive design. The design suggests that: a) as the receiver of the effects, science or scientific activity sometimes directly and sometimes indirectly is affected by the beliefs; b) in the indirect effect, the theological beliefs first affect the epistemic (i.e. philosophical and scientific) or non-epistemic (e.g. scientists' traits, culture, environment, research population) factors that influence science or scientific activity, and then they affect the humanities; c) effects on the activities and processes of science and research can be perceived at minor and major levels, since science can be considered in relation to research question and general knowledge, and so it can be examined based the processes of these two domains, and d) in case science is taken to mean discipline, the scientific factors such as topic, method, purpose, etc. are affected by the theological beliefs.

Keywords


  1. ترخان، قاسم (1393). مبانی کلامی و عرصه‌های پیشرفت، قبسات، شمارۀ 72: 159 - 189.
  1. ـــــــــــــ (1392). مدل سبک زندگی برآیندی از جهان شناسی، قبسات، شمارۀ 69: 19 - 48.
  2. ـــــــــــــ (1395). برآیند مبانی جهان‌شناختی الگوی اسلامی پیشرفت، قبسات، شمارۀ 80: 33 - 59.
  3. ـــــــــــــ (1396). درآمدی بر مبانی کلامی علم دینی با تأکید بر علوم انسانی، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
  4. تریگ، راجر (1384). فهم علم اجتماعی. ترجمۀ شهناز مسمی‌پرست، تهران: نشر نی.
  5. جوادی آملی، عبدالله (1386). سرچشمۀ اندیشه، ج 4، عباس رحیمیان محقق، چاپ دوم، قم: نشر اسراء.
  6. ــــــــــــــــــــ (1393). تبیین نظریۀ حضرت آیت‌الله علامه جوادی آملی، کتاب نقد، شمارۀ 70 ـ 71: 369 ـ 402.
  7. خسروپناه، عبدالحسین و همکاران (1392). در جست‌وجوی علوم انسانی اسلامی، ج 1، چاپ اول، قم: دفتر نشر معارف.
  8. ربانی گلپایگانی، علی (1372). تشابه و تمایز کلام و فلسفه. کیهان اندیشه، شمارۀ 47: 94 ـ 98.
  9. رووت، مایکل (1389). فلسفۀ علوم اجتماعی، ترجمۀ محمد شجاعیان، چاپ اول، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
  10. رشاد، علی‌ اکبر (1387). معیار علم دینی، فصلنامۀ ذهن، شمارۀ 33: 5 ـ 12.
  11. سروش، عبدالکریم و دیگران (1382). سنت و سکولاریسم، چاپ دوم، تهران: صراط.
  12. سروش، عبدالکریم (1373). تفرج صنع، چاپ سوم، تهران: مؤسسۀ فرهنگی صراط.
  13. ـــــــــــــــــ (1374). درس‌هایی در فلسفۀ علم‌الإجتماع، تهران: نشر نی.
  14. ـــــــــــــــــ (1386). علم چیست، فلسفه چیست؟ چاپ شانزدهم، تهران: مؤسسۀ فرهنگی صراط.
  15. ـــــــــــــــــ (1375). قبض و بسط تئوریک شریعت، چاپ سوم، تهران: مؤسسۀ فرهنگی صراط.
  16. صدر، سید محمد باقر(1408). اقتصادنا، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
  17. طباطبایی، سید محمد حسین (1417). المیزان فی تفسیرالقرآن. چاپ پنجم، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعۀ مدرسین.
  18. گلشنی، مهدی و خسرو باقری (1378). امکان و چگونگی علم دینی، حوزه و دانشگاه، شمارۀ 18: 10 ـ 20.
  19. مطهری، مرتضی (1374). مجموعه آثار، ج 13، تهران: انتشارات صدرا.
  20. ــــــــــــــ (1378). مجموعه آثار، ج 3، تهران: انتشارات صدرا.
  21. ــــــــــــــ (1371). مجموعه آثار، ج 5، تهران: انتشارات صدرا.
  22. میرمعزی، سید حسین (1384). الگوی مصرف کلان در جامعۀ اسلامی، اقتصاد اسلامی. شمارۀ 20: 33 ـ 56.
  23. نراقی، احسان (1379). علوم اجتماعی و سِیر تکوینی آن، تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.
  24. وبر، ماکس (1382). روش‌شناسی علوم اجتماعی، ترجمۀ حسن چاوشیان، تهران: نشر مرکز.
    1. Descartes, Rene (1993). Principles of Philosophy (in: The philosophical Writings of Rene Descartes؛ Vol. 1), Trans: John Cottingham and others, Cambridge: Cambridge University Press.
    2. Hume, David(2009). A Treatise of Human Nature: Being an Attempt to introduce the experimental Method of Reasoning into Moral Subjects, The Floating Press.