A Comparative Study of the Humanistic Principles of Western and Islamic Humanities

Document Type : Research Paper

Authors

1 PhD Holder in Islamic Sciences, University of Islamic Sciences, Qom, Iran

2 Associate Professor of Shī‘a Studies, Farabi Campus, University of Tehran, Qom, Iran

Abstract

Studying the human as the focal topic of humanities and addressing the humanistic principles as the most essential prerequisite of the evolution and production of Islamic humanities is of utmost importance. Each of the common, humanism-based paradigms in the Western humanities has a specific description of the human’s nature. The affirmative school with its objectifying and mechanical view of the human, the interpretive school with its semantic approach and concentration on the understanding of the human’s volitional acts, and the critical school with its belief in the freedom of the human and the domination of historical and social determinism are used to define the environment of the human. Contrarily, in the Islamic approach, the human is considered as a creature with divine nature that is two-dimensional and has volition and natural dignity and a high status, a status that is meaningful only in line with theocentrism. The overall outcome of comparing the humanistic principles that exist in the common humanities paradigms is the empirical and materialistic view of the West to the human, which shows its natural and essential difference with Islamic principles concerning the human.

Keywords

References

  1. ـ قرآن کریم.

    1. آربلاستر، آنتونی (1377). ظهور و سقوط لیبرالیسم غرب، ترجمۀ عباس مخبر، تهران: نشر مرکز.
    2. ابن‌منظور (1408 ق). لسان العرب، بیروت: دارالالحیاء التراث العربی.
    3. ابن‌سینا (1363). المبدأ و المعاد، تهران: مؤسسۀ مطالعات اسلامی.
    4. احمدبن ابن‌فارس (1410 ق). معجم مقائیس اللغه، بیروت: الدار الاسلامیه.
    5. اشعری، ابوالحسن (1400 ق). مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، تصحیح هلموت ریتز، بی‌جا: النشرات الاسلامیه .
    6. افلاطون (1367). دورۀ کامل آثار افلاطون، ترجمۀ محمد حسن لطفی، جلد 4، تهران: خوارزمی.
    7. ایمان، محمدتقی (1392). روش‌شناسی علوم اسلامی نزد اندیشمندان مسلمان، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    8. ـــــــــــــــــ (1391). فلسفه روش تحقیق در علوم انسانی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    9. بیگدلی، عطاءالله (1388). مروری بر دیدگاه‌های مهم انسان‌شناختی و بررسی آثار حقوقی هر یک، درآمدی بر علوم انسانی اسلامی، به کوشش علی اصغر خندان، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
    10. بستان، حسین (1390). گامی به‌سوی علم دینی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    11. پی‌تیر، آندره (1352). مارکس و مارکسیسم، ترجمۀ شجاع‌الدین ضیاییان، بی‌جا.
    12. جوادی آملی، عبدالله (1395). تفسیر انسان به انسان، چ هشتم، قم: اسراء.
    13. ــــــــــــــــــــ (1387). تفسیر موضوعی قرآن کریم (فطرت در قرآن)، چ پنجم، قم: اسراء.
    14. حسنی، حمید رضا؛ علیپور، مهدی (1389). پارادایم اجتهادی دانش دینی «پاد»، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    15. حویزی، عبد علی‌بن جمعه (1415 ق). تفسیر نورالثقلین، چ چهارم، قم: اسماعیلیان.
    16. خاتمی، محمود (1387). جهان در اندیشۀ هایدگر، چ سوم، تهران: مؤسسۀ فرهنگی دانش و اندیشۀ معاصر.
    17. دورکیم، امیل (1360). فلسفه و جامعه‌شناسی، ترجمۀ فرحناز خمسه، تهران: مطالعۀ فرهنگ‌ها.
    18. دیرکس، هانس (1380). انسان‌شناسی فلسفی، ترجمۀ محمد رضا بهشتی، تهران: هومن.
    19. دیویس، تونی (1378). اومانیسم، ترجمۀ عباس مخبر، تهران: نشر مرکز.
    20. رجبی، محمود (1380). انسان‌شناسی، چ سوم، قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
    21. رحیمی بروجردی، علیرضا (1370). سیر تحول اندیشه و تفکر عصر جدید در اروپا، تهران: علمی.
    22. رشاد، علی اکبر (1389). بررسی انتقادی مبادی‌پژوهی اصولیون مطالعۀ موردی مفهوم‌شناسی و جایگاه‌شناسی مبادی علم، کتاب نقد، تابستان و پاییز شمارۀ 56 - 55.
    23. راسل، برتراند (1373). تاریخ فلسفۀ غرب، ترجمۀ نجف دریابندری، چ ششم، تهران: کتاب پرواز.
    24. ساجدی، ابوالفضل و مشکی (1387). مهدی، دین در نگاهی نوین، قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    25. سوزنچی، حسین (1389). معنا، امکان و راهکارهای تحقق علم دینی، تهران: پژوهشگاه فرهنگی اجتماعی.
    26. شیرازی، صدرالدین محمد (1410 ق). الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، الطبعه الرابعه، بیروت: التراث العربی.
    27. صانع‌پور، مریم (1381). خدا و دین در رویکردی اومانیستی، تهران: دانش و اندیشۀ معاصر.
    28. صدوق، محمدبن علی (1413 ق). الاعتقادات، تحقیق عصام عبدالسید، قم: کنگرۀ جهانی هزارۀ شیخ مفید.
    29. ـــــــــــــــــــــ (1387). التوحید، تهران: مکتبه الصدوق.
    30. طباطبایی، محمد حسین (1417 ق). المیزان فی تفسیر القرآن، قم: انتشارات جامعۀ مدرسین.
    31. علی‌تبار فیروزجایی، رمضان (1376). علم دینی (ماهیت و روش‌شناسی)، قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
    32. فربد، محمد صادق (1372). مبانی انسان‌شناسی، تهران: منصوری.
    33. فروند، ژولین (1375). نظریه‌های مربوط به علوم انسانی، ترجمۀ کاردان، تهران: نشر دانشگاهی.
    34. قائمی‌نیا، علیرضا (1392). قرآن و معرفت‌شناسی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
    35. قدیری اصلی، باقر (1372). کلیات علم اقتصاد، چ هفتم، تهران: سپهر.
    36. کاپلستون، فردریک (1384). فلسفۀ معاصر، ترجمۀ علی اصغر حلبی، تهران: نشر زوار.
    37. کردفیروزجایی، یارعلی (1382). سیر تکوین انسانمداری در فلسفۀ غرب، معرفت، شهریور، شمارۀ 69.
    38. کاظمینی، سید محمد حسین (1394). درآمدی تحلیلی بر منطق تدوین مبانی علوم انسانی اسلامی، مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، بهار، شمارۀ 62.
    39. کلینی، محمدبن یعقوب (1363). اصول الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه
    40. کوهن، توماس (1393). ساختار انقلاب‌های علمی، ترجمۀ عباس طاهری، تهران: قصه.
    41. کهون، لارنس (1385). از مدرنیسم تا پست‌مدرنیسم، ویراستار عبدالکریم رشیدیان، چ 5، تهران: نشر نی.
    42. گلچین، مسعود (1383). مفهوم جامعه‌شناسی اسلامی، امکان و عدم امکان و دلالت‌های آن در دین و علوم اجتماعی، به کوشش مجید کافی، قم: انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    43. لسلی، استیونسن (1368). هفت نظریه دربارۀ طبیعت انسان، ترجمۀ بهرام محسن‌پور، چ اول، تهران: رشد.
    44. لوفان بومر، فرانکلین (1380). جریان‌های بزرگ در تاریخ اندیشۀ غربی، ترجمۀ حسین بشیریه، چ اول، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران.
    45. مارکس، کارل (1377). دست‌نوشته‌های اقتصادی و فلسفی 1844، ترجمۀ حسن مرتضوی، چ اول، تهران: آگاه.
    46. مدنی، اصغر (1393). بررسی مقایسه‌ای اومانیسم در اسلام و غرب، تهران: رامان سخن.
    47. مجموعه مقالات و مصاحبه‌های برگزیده (1378). رابطۀ ایدئولوژی و فرهنگ اسلامی با علوم انسانی، کتاب اول، چ اول، قم: پژوهشکدۀ حوزه و دانشگاه.
    48. مصباح یزدی، محمد تقی (1385). تبیین مفهوم مدیریت اسلامی، معرفت، شمارۀ 17.
    49. ــــــــــــــــــــــــ (1391). فلسفۀ تعلیم و تربیت اسلامی، چ دوم، تهران: انتشارات مدرسه.
    50. مطهری، مرتضی (1375). جهان‌بینی اسلامی، مقدمه‌ای بر جهان‌بینی اسلامی، تهران: صدرا.
    51. __________ (1376). فلسفه اخلاق، تهران: صدرا.
    52. مجموعه مقالات (1391). مبانی فلسفی علوم انسانی، قم: مؤسسۀ امام خمینی(ره).
    53. مجلسی، محمد باقر (بی‌تا). بحارالانوار، بیروت: مؤسسۀ الوفاء.
    54. مکارم شیرازی، ناصر و دیگران (1373). تفسیر نمونه، چ یازدهم، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    55. هایدگر، مارتین (1389). هستی و زمان، ترجمۀ عبدالکریم رشیدیان، چ اول، تهران: نشر نی.
    56. هام، بلاک، ه. ج (1368). شش متفکر اگزیستانسیالیست، ترجمۀ محمد حسین حکیمی، تهران: مرکز.
    57. واعظی، احمد (1377). انسان از دیدگاه اسلام، تهران: سمت.
    58. وبر، ماکس (1368). دانشمند و سیاستمدار، ترجمۀ احمد نقیب‌زاده، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

    59. Durkheim, emil (1973). Emile Durkheim on Morality and society, editedand with introduction by: Robert N.Bellah,Chicago & London, The university of Chicago press.

    60. edword; Fredrick (2000). what is humanism; in: the American humanist association.co,2000.

    61. INGRAM, JOHN K (1901). HUMAN NATURE AND MORALS. London: ADAM & CHARLES BLACK.

    62. Luik, John C (1998). Humanism, in Routledge Encyclopedia of Philosophy, Edward Craig (ed.) Volume 4, Routledge, London and New York.

    63. M. D. Myers (2009). Qualitative Research in Information Systems, Association for Information Systems, Retrived Jan19.

    64. McGrath; Alister (2012). Reformation Thought, an introduction,wileyblackwell, edition.

    65. Weber,max economy andsociety,edited by guenther roth and chaus wittich,new York:bedminister.19

Philosophy of Religion
Volume 16, Issue 2
July 2019
Pages 305-327

Files

Share

How to cite

Statistics