Assessment of Kalam Arguments based on Divine Wisdom with an Emphasis on Fayyaz Lahiji’s Views

Document Type : Research Paper

Authors

1 PhD Student, Department of Philosophy of Religion and New Theological Issues, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran

2 Professor, Department of Philosophy of Ethics, Qom University, Qom, Iran

3 Assistant Professor, Department of Philosophy, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Tehran, Iran

4 Associate Professor, Department of Philosophy of Religion, Faculty of Theology, University of Tehran, Tehran, Iran

Abstract

The appeal to Divine Wisdom, either as independent axiom or a framework for other principles, has been widely prevalent in theologians’ arguments. In the present study, after presenting some cases of this trend and through logical analysis, Abd al-Razzaq Lahiji’s arguments based on Divine Wisdom are scrutinized and criticized in particular. As a hypothesis, the author believes Lahiji’s appeal to this divine attribute is, at least partially, inaccurate and thus, his arguments are logically inconclusive. Seemingly, the use of this divine attribute is often in a posterior manner, and this method has been applied merely to discursively rationalize religious dogmas and revealed propositions. In addition, elaboration on this particular topic requires comprehensive inner knowledge about all details of the universe and the ultimate goal of the creation. Many other cases which, based on this principle, must have been done or created, yet are left unrealized, can be taken as serious counter-examples to this theological framework. It must be noted the main theme of the present study does not concern the objective reality per se, for based on decisive rational arguments and explicit religious teachings, all Divine actions are carried out in the ultimate wisdom for the ultimate good.

Keywords


  1. ـ قرآن کریم.

    1. ایزدی، جنان (1394). تحلیل انتقادی کاربرد «حکمت الهی» در کلام شیعه، مجلۀ فلسفه و کلام اسلامی، تهران: سال 48، شمارۀ 2، پاییز و زمستان: 137 - 158.
    2. بحرانی، ابن‌میثم (1406 ق). قواعد المرام فی علم الکلام، قم: مکتبه آیه‌الله المرعشی النجفی.
    3. بنی‌هاشمی خمینی، سیدمحمدحسن (1376). توضیح المسائل مراجع، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
    4. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1382). کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد قسم الالهیات، مصحح جعفر سبحانی، قم: مؤسسۀ امام صادق (ع).
    5. جبرئیلی، محمد صفر؛ علی نقلی، جعفر (1395). گسترۀ کاربرد قاعدۀ حکمت در مسائل کلامی، مجلۀ تخصصی کلام اسلامی، قم: شمارۀ 99، پاییز: 97 - 114.
    6. حمصی رازی، سدیدالدین (1412 ق). المنقذ من التقلید، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
    7. ربانی گلپایگانی، علی (1386). امامت در بینش اسلامی، قم: بوستان کتاب.
    8. شیرازی، صدرالدین (1366). شرح أصول الکافی لصدر المتألهین، جلد 2، تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
    9. طباطبایی، محمدحسین (1397 ق). المیزان فی تفسیر القرآن، جلد 17، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    10. طبرسی، امین‌الاسلام (1415 ق). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، جلد 4، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
    11. طوسی، محمدبن حسن (1406 ق). الاقتصاد فیما یتعلق بالاعتقاد، بیروت: دارالاضواء.
    12. طوسی، محمدبن محمد (1416 ق). قواعد العقائد (مع تعلیقات السبحانی)، قم: مؤسسۀ امام صادق(ع).
    13. عطایی نظری، حمید (1397). سیر تطور برهان حدوث و قدم در کلام امامیه از آغاز تا مکتب بغداد متقدم، فصلنامۀ نقد و نظر، قم: سال 23، شمارۀ 3، پاییز: 5 - 30.
    14. قمی، ابی‌الحسن (1387 ق). تفسیر القمی، جلد 2، نجف: منشورات مکتب الهدی.
    15. قمی، شیخ صدوق، محمدبن‌علی (1398 ق). التوحید، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
    16. لاهیجی، عبدالرزاق (1372). سرمایۀ ایمان در اصول اعتقادات، تهران: الزهراء.
    17. ــــــــــــــــ (1383). گوهر مراد، تهران: سایه.
    18. مکارم شیرازی، ناصر (1373). تفسیر نمونه، جلد 19، تهران: دارالکتب الاسلامیه.