The Principles and Arguments for the Denial of Divine Attributes in the Imāmīte Theology

Document Type : Research Paper

Authors

1 Professor of Philosophy and Theology, College of Farabi, University of Tehran, Qom, Iran

2 PhD Holder in Imāmīte Theology, College of Farabi, University of Tehran, Qom, Iran

Abstract

The denial of Divine Attributes is evidently mentioned in the narrations of Ahl al-Bayt (a) and is accepted by most Imāmīte theologians in Imāmīte theological schools. Nevertheless, this stance is today criticized and denied based on philosophical principles – especially those of transcendental theosophy. In this paper, the principles and arguments related to the denial of Divine Attributes are identified and extracted from Imāmīte theological texts of various theological schools. Then, it is shown that this teaching has its specific rational and theological principles. These principles and arguments are the doctrine of the unity of divine essence (with three readings, namely negation of plurality, negation of composition, and negation of similarity), unity of description and attribute, impossibility of describing the essence, impossibility of limitation, createdness of the attribute and the attributed, and the doctrine of creation. In line with what we said, numerous narrations about the denial of attributes support this viewpoint.

Keywords

Main Subjects

References

  1. ـ قرآن کریم.

    1. ابن‌شعبه حرانی، حسن بن علی (۱۳۶۳ق). تحف العقول، محقق/مصحح: علی‌اکبر غفاری، چ دوم، قم: جامعۀ مدرسین قم.
    2. آشتیانی، سید جلال (۱۳۵۱). منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران (از عصر میرداماد و میرفندرسکی تا زمان حاضر) ، تهران: بی‌نا.
    3. اصفهانی، میرزا مهدی (1396). معارف القرآن، چ اول، قم: مؤسسة معارف أهل البیت(ع).
    4. -------------- (بی‌تا). اساس معارف القرآن، تقریر شیخ علی‌اکبر نمازی، تحقیق شیخ مهدی خاتمی، بی‌جا: بی‌نا.
    5. بحرانی، ابن میثم (1362). شرح نهج البلاغة، چ دوم، بی‌جا: دفتر نشر الکتاب،
    6. برنجکار، رضا؛ نصرتیان اهور، مهدی (۱۳۹۶). قواعد کلامی (توحید)، چ اول، قم: دارالحدیث.
    7. برنجکار، رضا؛ زارع‌پور، محسن (1400). «آموزۀ نفی صفات در احادیث شیعه»، علوم حدیث، ش100، ص 144- 122.
    8. تولایی، شیخ محمود (بی‌تا)، تقریرات، بی‌جا.
    9. جامی، عبدالرحمن (1358). الدرة الفاخرة فی تحقیق مذهب الصوفیة و المتکلمین و الحکماء المتقدمین‏ به انضمام شرح عبدالغفور لاری و حکمت عمادیه، به اهتمام: نیکو لاهیر و على موسوى بهبهانى‏،‌ تهران: مؤسسۀ مطالعات اسلامى‏، تهران.
    10. حلی، حسن بن یوسف مطهر حلی (۱۴۱۹ق). نهایة المرام فی علم الکلام، چ اول، قم: مؤسسۀ امام صادق(ع).
    11. راوندی، قطب‌الدین سعید بن هبة‌الله (1364). منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، تصحیح: سید عبداللطیف کوهکمری، قم: کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی.
    12. سبزواری، ملاهادی (1383). أسرار الحکم، مقدمه: صدوقی، تصحیح: کریم فیضی، چ اول، قم: مطبوعات دینی.
    13. الشریف الرضی، محمد بن حسین (1414ق). نهج البلاغة، محقق: صبحی صالح، چ اول، قم: هجرت.
    14. الشریف المرتضی، علی بن الحسین (1411ق). الذخیره فی علم الکلام، قم: النشر الاسلامی.
    15. ------------------------ (1405ق). رسائل الشریف المرتضی، تحقیق سید مهدی رجایی، چ اول، قم: دارالقرآن الکریم.
    16. شیرازی، ملاصدرا (1383). شرح أصول الکافی، تحقیق: محمد خواجوی، چ اول، تهران: مؤسسۀ تحقیقات و مطالعات فرهنگی.
    17. صدوق، ابوجعفر محمد بن علی بن الحسین (1378). عیون أخبار الرضا(ع)، محقق/مصحح: لاجوردی، مهدی، چ اول، تهران: نشر جهان.
    18. ------------------------------- (1398ق). التوحید، تصحیح هاشم حسینی، قم: جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
    19. طبرسی، احمد بن علی (1403ق). الإحتجاج علی أهل اللجاج، محقق/مصحح: خرسان، محمدباقر، چ اول، مشهد: نشر مرتضی.
    20. طوسی، خواجه نصیرالدین (1405ق). تلخیص المحصل المعروف بنقد المحصل، چ دوم، بیروت: دار الأضواء.
    21. ----------------- (1413ق). قواعد العقائد، تحقیق و تعلیق: علی حسن خازم، چ اول، لبنان: دار الغربة.
    22. طوسی، محمد بن الحسن (1414ق). الرسائل العشر، چ دوم، قم: مؤسسة النشر الإسلامی،
    23. فارابی، ابونصر محمد (1389). السیاسة المدنیة، ترجمۀ حسن ملکشاهی، تهران.
    24. فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله (1422ق). اللوامع الإلهیة فی المباحث الکلامیة، تحقیق و تعلیق: شهید قاضی طباطبایی، چ دوم، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
    25. فلوطین (1389). دورۀ آثار، ترجمۀ محمدحسن لطفی، تهران: خوارزمی.
    26. فیض کاشانی، محمد بن مرتضی (1406ق). الوافی، تحقیق و تعلیق: سید ضیاء‌الدین علامه، چ اول، اصفهان: کتابخانۀ امیرالمؤمنین.
    27. قمی، قاضی سعید (1415ق). شرح توحید الصدوق، تصحیح و تعلیق: نجفقلی حبیبی، چ اول، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
    28. قمی، قاضی سعید (1362). کلید بهشت، مقدمه و تصحیح و اهتمام سید محمد مشکات، چ اول، بی‌جا: الزهراء (چاپخانۀ کبری).
    29. کفعمی، ابراهیم بن علی (1405ق). المصباح (جنّة الأمان الواقیة)، چ دوم، قم: دار الرضی.
    30. کلینی، محمد بن یعقوب (1407ق). الکافی، تصحیح علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، چ چهارم، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
    31. مازندرانى، محمدصالح بن احمد (1382ق). شرح الکافی (الأصول و الروضة)، تحقیق و تصحیح: شعرانى، ابوالحسن‏، چ اول، تهران: المکتبة الإسلامیة.
    32. مجلسی، محمدباقر (1403ق). بحار الانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    33. محقق حلی، شیخ نجم‌الدین جعفر (1414ق). المسلک فی أصول الدین و الرسالة الماتعیّة، تحقیق: رضا استادی، چ اول، مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة.
    34. مدنی شیرازی، سید علی خان (1409ق). ریاض السالکین فی شرح صحیفة سید الساجدین‏، محقق و مصحح: محسن حسینی امینی، چ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
    35. مرعشی، قاضی نورالله (1409ق). إحقاق الحق و إزهاق الباطل، مقدمه و تعلیقات: آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی، چ اول، قم: مکتبة آیة‌الله المرعشی النجفی.
    36. مفید، محمد بن محمد (1413ق[الف]). الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، تحقیق: مؤسسة آل‌البیت(ع)، چ اول، قم: کنگرۀ شیخ مفید.
    37. مفید، محمد بن محمد (1413ق[ب]). أوائل المقالات فی المذاهب و المختارات، چ اول، کنگرۀ شیخ مفید، قم.
    38. میرداماد، محمد باقر (1403ق). التعلیقة علی أصول الکافی، محقق و مصحح: مهدی رجایی، چ اول، قم: خیام.
Philosophy of Religion
Volume 19, Issue 1
April 2022
Pages 73-98

Files

Share

How to cite

Statistics