ن مشروعیت علم دینی از منظر قرآن با رویکرد پاسخ به منکران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

2 پژوهشگر جامعه الزهرا( س)

10.22059/jpht.2025.378772.1006059

چکیده

از پیش‌فرض‌های اصلی موضوع علم دینی و اسلامی‌سازی علوم، مشروعیت و جواز تأسیس آن ست که برپایه آن مطلوبیت و سپس ضرورت قابل طرح است؛ بنابراین، تلاش در جهت اثبات مشروعیت آن اهمیت دارد. در این عرصه برخی از روشنفکران مسلمان، مبتنی بر دلایلی، علم دینی را مشروع و جایز نمی‌دانند. این مقاله به روش کتابخانه‌ای بر اساس آموزه‌های قرآنی و با رویکرد تحلیلی-انتقادی، به بررسی دیدگاه منکران مشروعیت علم دینی و به صورت ویژه اسلامی‌سازی علوم در قالب پاسخ به شبهات پرداخته است. شبهات مستخرج از دیدگاه منکران در محورهای: علمی و عقلانی نبودن علم دینی؛ ایدئولوژیک‌سازی علوم و وابسته بودن آن به حاکمیت؛ پیچیده بودن شرایط امروزی و کاستی مبانی دینی؛ متروک شدن اسلامی‌سازی علوم؛ تقدس علوم منتسب به اسلام، انسداد باب نقد و در نتیجه، ناکارآمد بودن آن؛ وجود اختلافات گسترده میان صاحب‌نظران و حیرت در زمینه اسلامی‌سازی علوم؛ بی‌فایده‌بودن علوم انسانی اسلامی و عدم اقبال مردم به آن؛ ناروا دانستن دخالت آموزه‌های دینی در علوم تجربی و ابهام در نحوه تأثیر آموزه‌های وحیانی بر علوم تجربی بشری؛ قابل دسته‌بندی است که در این مقاله بر مبنای آموزه های قرآنی و استدلال‌های عقلایی به‌ این چالش‌ها پاسخ داده می‌شود. نتیجه آنکه تأسیس علم دینی، امری مشروع و مجاز است و عدم فهم صحیح از آن و کاستی‌ها یا کوتاهی‌های صورت گرفته در تحقق آن، موجب تشکیک در جواز و مشروعیت اصل آن نمی‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات