اثبات خدا از طریق آگاهی، بررسی تقریر مورلند

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پردیس فارابی دانشگاه تهران

چکیده

امروزه ادلۀ استقرایی برای اثبات وجود خدا محبوبیت و نفوذ درخور توجهی پیدا کرده‌اند. «استدلال از طریق آگاهی» ادلۀ جدید استقرایی برای اثبات خداست که اندیشمندانی نظیر رابرت آدامز و ریچارد سوینبرن آن را مطرح کرده‌اند. جدیدترین تقریر این استدلال تقریری است که مورلند شرح و بسط داده است. بررسی تقریر مورلند از این استدلال محور مباحث مقالۀ حاضر است. دو بخش نخست مقاله بیان نکاتی مقدماتی است که طبق شیوۀ مورلند مطرح شده‌اند و در بخش سوم استدلال از طریق آگاهی با تقریر مورلند مطرح شده است. مورلند معتقد است که، برای تبیین مسئلۀ آگاهی، خداباوری بهترین گزینه است. بخش چهارم مقاله، ارائۀ جایگزین‌ها یا گزینه‌های رقیب با خداباوری است که برای تبیین آگاهی ارائه شده‌اند و مورلند آنها را به‌مثابۀ تبیین‌های رقیب با خداباوری بررسی و نقد می‌کند. در پایان، ضمن بررسی استدلال مورلند، کاستی‌ها و نقدهای این استدلال مطرح شده است. نقد این استدلال و بیان کاستی‌های آن دربردارندۀ هشداری بر دو نکته است: نخست، تلاش هرچه بیشتر برای پیراستن ادلۀ اثبات خدا از اشکالات احتمالی؛ و دوم غافل‌نشدن از ادلۀ قیاسیِ اثبات وجود خدا.

کلیدواژه‌ها