بررسی تغییر عقیدۀ آنتونی فلو از منظر موافقان و مخالفان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فلسفۀ دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)

2 کارشناس ارشد فلسفۀ دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)

چکیده

آنتونی فلو، فیلسوف تحلیلی مشهور، پس از حدود 60 سال تلاش برای انکار خدا، اعلام کرد که با تکیه بر اسناد و شواهد علمی، وجود خدا را پذیرفته است. به‌ گفتۀ او، چرخش وی در جهت عمل به این اصل اساسی رخ داده است: «پیرو دلیل باش، هرکجا که تو را راهنمایی کرد».
فلو در دورۀ الحاد با تأکید بر مسائلی از قبیل شرور موجود در جهان و معناداری گزاره‌های دینی، عقیدۀ خدا‌باوران را به چالش می‌کشد و بر اساس پیش‌فرض الحاد، مسئولیت ارائۀ دلیل را بر دوش آنها می‌گذارد. اما او نسبت به ملحدان نیز موضع مشابهی می‌گیرد و از این‌رو خود را نه خدا‌باور می‌داند و نه ملحد ایجابی؛ او موضع خویش را"الحاد سلبی " می‌نامد. از همین‌رو می‌توان باور او را در دورۀ الحاد موقتی دانست؛ در نتیجه با آگاهی از اکتشافات جدید، به‌ویژه در حوزۀ ژنتیک، او براساس اصل دلیل خویش اعلام می‌کند که به خدا باور یافته است. اما مخالفان فلو بیشتر از روی تعصب می‌کوشند رویگردانی او را از الحاد، ناشی از کبر سن، ضعف حافظه و نقص دانش جلوه دهند. در این مقاله ضمن اشاره به تفکر اساسی فلو در دو دورۀ الحاد وخدا‌باوری، به نقد و بررسی آرای مخالفان می‌پردازیم و نشان می‌دهیم که چرخش فلو با اصول اساسی او در تعارض نبوده است.

کلیدواژه‌ها