فرایند خداباوری یهود با تأکید بر شواهد قرآنی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه شهرکرد

2 کارشناس ارشد ادیان و عرفان تطبیقی دانشگاه شهرکرد

چکیده

سرگذشت خداباوری در تاریخ قوم یهود که در تقسیم‌بندی ادیان جزو ادیان توحیدی یا ابراهیمی محسوب می‌شود، مسیر پرفراز و نشیبی را طی کرده و از جان‌پرستی[1] و باور به ارواح طبیعت تا حل شدن همۀ خدایان در خدایی واحد را دربر‌ می‌گیرد. این سیر خداگرایی در قوم یهود از مفهوم خداوند در اندیشۀ عبرانیان کوچ‌نشین آغاز شده و تا مرحلۀ خدایی که حضرت موسی به قوم بنی‌اسرائیل معرفی کرد و سرانجام تا برداشت مفسران یهودی همچون ابن‌میمون[2] و اسپینوزا[3] ادامه پیدا می‌کند. بنا به همین دلایل است که داستان قوم بنی‌اسرائیل و سیر خداباوری آنان بخش بسیار مهمی را در آیات قرآن کریم به خود اختصاص داده است و خداوند در این کتاب مقدس نیز فراز و نشیب‌ها و انحراف‌های این قوم را در گرایش به خداباوری ایشان در ابعاد فردی و اجتماعی مورد توجه قرار می‌دهد و انسان‌ها را به پندپذیری از نقاط قوت و ضعف آن فرامی‌خواند. دستاورد اصلی این پژوهش بررسی عوامل درونی مانند اساطیر، باورهای قومی، تحریفات دینی و عوامل بیرونی مانند تأثیر ملت‌های دیگر بر فرایند خداباوری این دین بوده که در کتب مقدس یهود و قرآن کریم نیز منعکس شده است.
 
 
 



 

کلیدواژه‌ها


 
1. آللو، رنه (1368). اسرار انجمن‌های محرمانه، ترجمۀ ناصر موفقیان، تهران: شباویز.
2. آشتیانی، جلال‌الدین (1368). تحقیقی در دین یهود، تهران، نشر نگارش.
3. آرمسترانگ، کارن (1385). تاریخ خداباوری، سیر تحول مفهوم خدا،ترجمۀ بهاءالدین خرمشاهی و بهزاد سالکی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
4. الیاده، میرچا (1375). اسطوره، رویا، راز، ترجمۀ رویا منجم، تهران، فکر روز.
5. ایزد‌پناه، مهرداد (1382). آشنایی با دین یهود، تهران، انتشارات محور.
6. رنجبران، داوود (1389). کابالیسم،  تهران، ساحل اندیشه.
7. راسل، برتراند (1340). تاریخ فلسفۀ غرب، ترجمۀ نجف دریابندری، تهران، شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.
8. دقیقیان، شیرین‌دخت (1379).  نردبانی به آسمان، نیایشگاه در تاریخ و فلسفۀ یهود، تهران، نشر ویدا.
9. دورانت، ویل (1378). تاریخ تمدن، ج 1، ترجمۀ احمد آرام، ع. پاشایی، امیر حسین آریان‌پور و دیگران، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
10. فروید، زیگموند (1348). موسی و یکتاپرستی، ترجمۀ قاسم خاتمی، تهران، انتشارات پیروز.
11. قائمی، محمد (1349). هخامنشیان در تورات، اصفهان، انتشارات تأیید.
12. قرائتی، محسن (1377). تفسیر نور،  قم، انتشارات مؤسسۀ در راه حق.
13. کاویانی، شیوا (1384). آیین قبالا، عرفان و فلسفۀ یهود، تهران، انتشارات فراروان
14. گریمال، پیر (1376). اسطوره‌های خاورمیانه، ترجمۀ مجتبی عبدالله‌نژاد، مشهد، نشرترانه.
15. مکارم شیرازی، ناصر (1387). قرآن حکیم و شرح آیات منتخب، تهران، انتشارات تابان.
16. مکارم شیرازی، ناصر (1388). تفسیر نمونه، تهران، انتشارات دارالکتب الاسلامیه.
17. مالرب، میشل (1379). انسان و ادیان، نقش دین در زندگی فردی و اجتماعی، ترجمۀ مهران توکلی، تهران، نشر نی.
18. ناس، جان (1354). تاریخ جامع ادیان، ترجمۀ علی اصغر حکمت، تهران، انتشارات پیروز.
19. ویر، رابرت (1384). جهان مذهبی «ادیان در جهان امروز»، ترجمۀ عبدالرحیم گواهی، تهران، دفترنشر فرهنگ اسلامی.
20. همدانی، فاضل خان؛ گلن، ویلیام؛ مرتن، هنری (1383). کتاب مقدس، تهران، نشر اساطیر.
21. هیوم، رابرت (1374). ادیان زندۀ جهان، ترجمۀ عبدالرحیم گواهی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
22. یاسپرس، کارل (1375). اسپینوزا، ترجمۀ محمد حسن لطفی، تهران، انتشارات طرح نو.
23. Abhayananda, swami(2007), History of mysticism, the unchanging testament,U.S: Published by S. Abhayananda,Library of Congress Cataloging-in Publication Data.
24. Byrne, Peter, Houlden,Leslie, (1995), Companion Encyclopedia of  Theology, London and New York: Routledge, First published.
25. Eliade, Mircea (1961), Images and Symbols, New York: Sheed and Ward.
26. Fast, Howard (1988), The Jews, Story of a People, Laural Book.
27. I. Kolatch, Alfred(1981), The Jewish Book of why, Jonathan David Publishers.
28. Koshner, Harold (1993), To Life, Little Brown.
29. Trachtenberg, Joshua (1975), Jewish Magic and Superstition, New York: Atheneum, Third printing.
30. Vajda, Georges(1995), Jewish Mysticism, Chicago: New Encyclopedia Britanica, Vol. 22.