مرگ‌اندیشی و معنای زندگی در هایدگر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار؛ دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری مبانی نظری اسلام؛ دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

مرگ‌اندیشی در نگاه هایدگر و تأثیر آن بر معنای زندگی ناشی از رابطۀ انسان با هستی و هستی معطوف به مرگ اوست. هایدگر مرگ‌اندیشی را مختص دازاین اصیل دانسته و زندگی اصیل را معنادار می‌داند. او اندیشۀ مرگ را نیرویی برای گسست از پوچی روزمرگی و معناداری زندگی به‌شمار می‌آورد. در مواجهۀ با نیستی و تکاپو در میدان مرگ‌آگاهی دازاین قادر به کسب بصیرت نسبت به واقعیت جهان، آزادی و اصالت بخشیدن به زندگی خود و به تبع معنا وجهت دادن به زندگی است. حفظ هویت فردی، کشف امکانات وجودی دازاین در این دنیا، انتخاب آگاهانه و زندگی متفکرانه و مسئولیت در برابر خود و دیگران از پیامدهای زندگی اصیل و معنادار است. دیدگاه هایدگر در زمینۀ معنای زندگی دیدگاهی طبیعت‌باور بود. به نظر هایدگر، معیار بیرونی برای عمل انسانی وجود ندارد و انسان خود آفرینندۀ ارزش‌هاست. اصالت و ارزشمند بودن در گرو انتخاب و تعیین نشدن توسط معیارهای بیرونی و دیگران است. به نظر وی آنچه مهم است، در راه بودن است، حتی اگر هدفی به‌عنوان هدف نهایی وجود نداشته باشد. از دیدگاه هایدگر زندگی معنادار لازمۀ هستی اصیل است که در آن انسان به‌دلیل ترس از مرگ و برای رهایی از دلهرۀ ناشی از ترس از مرگ، به زندگی معنا می‌بخشد.

کلیدواژه‌ها


  1. آزاده، محمد (1390). فلسفهومعنایزندگی(مجموعه مقالات: گزینشوبرگردان(، تهران: نگاه معاصر.
  2. احمدی، بابک  .(1382)هایدگروپرسشبنیادین، تهران: نشر مرکز.
  3. رابرتز ای ونز (بهار و پاییز 1367). مرگ و جاودانگی در اندیشۀ هایدگر و عرفان اسلامی، ترجمۀ شهین اعوانی، فصلنامۀ فرهنگ، شمارۀ 3 و 2: 209 - 246.
  4. ژان، وال؛ روژه، ورنو (1372). پدیدارشناسیوفلسفه‌هایهستبودن، ترجمۀ یحیی مهدوی، تهران: خوارزمی.
  5. طباطبایی، سید محمد حسین (1391 ق). المیزان فی تفسیر القرآن، الطبعه الثالثه، قم: مؤسسۀ مطبوعاتی اسماعیلیان.
  6. فدایی مهربان، عباس (1391).ایستادندرآنسویمرگ (پاسخ‌هایکربنبههایدگرازمنظرفلسفۀشیعی)، تهران: نشر نی.
  7. فرانکل، ویکتور (1368). انسان در جست‌وجوی معنا. ترجمۀ نهضت صالحیان و مهین میلانی، چ چهارم، بی‌جا: شرکت نشر و پخش ویس.
  8. کالینز، جف (1384). هایدگر،ترجمۀ صالح نجفی، تهران: نشر شیرازه.
  9. کراوس، پیتر (بهار و تابستان1384). مرگ و مابعدالطبیعه؛ نیستی و معنای هستی در فلسفۀ هایدگر، مجلۀ ارغنون. ترجمۀ محمد سعید حنایی کاشانی، شمارۀ 26 و 27: 273 - 294.
  10. کرمی‌پور، محمد رضا (1386). اصولوفلسفۀآموزشوپرورش، تهران: سایه‌گستر.
  11. کوروز، موریس‌ (1376). فلسفۀ هایدگر، ترجمۀ محمود نوالی، تهران: حکمت.
  12. گنجی، محمد حسین (1392). کلیاتفلسفه، تهران: سمت.
  13. گوتک، جرالد (1390).مکاتبفلسفیوآرای تربیتی،ترجمۀ محمد جعفر پاک‌سرشت، تهران: سمت.
  14. متز، تدِئوس (بهار و تابستان1382). «آثار جدید دربارۀ معنای زندگی»، ترجمۀ محسن جوادی، نقد و نظر، سال هشتم، شمارۀ 29 - 30: 266 - 313.
  15. مطهری، مرتضی (1372). مجموعه آثار، چ سوم، تهران: صدرا.
  16. معین، محمد (1378). فرهنگ فارسی، جلد سوم، تهران: ا امیرکبیر.
  17. مک‌کواری، جان (1376). مارتین هایدگر، ترجمۀ مـحمد سـعید حنایی کاشانی، تهران: گروس.
  18. مگی، براین (1374). مردان اندیشه: پدیدآورندگان فلسفۀ معاصر، ترجمۀ عزت‌الله فولادوند، بی‌جا، طرح نو.
  19. موسوی، سیده معصومه (1389). مقایسۀنسبتمرگو معنایزندگیدرهیدگروسارتر، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکدۀ ادبیات و زبان‌های خارجی.
  20. موفق، علیرضا (1388). معنای زندگی: تأملی بر دیدگاه دین و مکاتب بشری، تهران: کانون اندیشۀ جوان.
  21. نظری، حمید رضا (1373). اندیشه‌های مارتین هایدگر. کیهان اندیشه، شمارۀ 57: 26 - 36.
  22. نقی‌‌زاده جلالی، میرعبدالحسین (1387). نگاهیبهنگرش‌هایفلسفیسدۀ بیستم، تهران: کتابخانۀ طهوری.
  23. نیگل، توماس (1382). «مقالۀ پوچی»، ترجمۀ حمید شهریاری، مجلۀ نقد و نظر، شمارۀ 29 - 30: 92 - 107.
  24. هایدگر، مارتین (1384). انسان در جست‌وجوی معنا، چ چهارم، ترجمۀ نهضت صالحیان و مهین میلانی، بی‌جا، شرکت نشر و پخش ویس.
  25. یالوم، آروین (1390). خیرهبهخورشید، ترجمۀ مهدی غبرایی، تهران: نیکو نشر.
  26. ــــــــــــ (1390).روان‌درمانیاگزیستانسیال، ترجمۀ سپیده حبیب، تهران: نی.
  27. ــــــــــــ (1391).مامانومعنایزندگی، ترجمۀ سپیده حبیب، تهران: قطره.
  28. یانگ، جولیان (بهار و تابستان1384). مرگ و اصالت، مترجم محمد سعید حنایی کاشانی، مجلۀ ارغنون، شمارۀ 26 و 27: 295 - 306.
  29. ــــــــــــ (1390). «مرگ، خدا و معنای زندگی». ترجمۀ م. آزاده، مجموعهمقالاتفلسفهومعنایزندگی، تهران: نشر نگاه معاصر: 215 - 261.
    1. Berry-Smith, S. (2012). Death, Freedom, Isolation & Meaninglessness & Existential Psychotherapy of Yalom, School of Psychotherapy, New Zealand, Auckland University of Technology.
    2. Heidegger, Martin ( 1926). Being and Time, Translated by John Macquarrie and Edward‌ Robinson.
    3. Kraus, Peter (1998). Death and Metaphysics: Heidegger On Nothing and The‌ Meaning‌ of‌ Being, in: Death and Philosophy, Edited by Jeff Malpas and‌ Robert C. Solomon, London and New York, Routledge.
    4. Metz, Thoddeus(2007).”Meaning of Life”. Metaphicics Research Lab,CSLI, Stanford university. From http://Stanford Encyclopedia of Philosoph.
  1. Ayer, A. J. (1990).”The Meaning of Life”, The Meaning of Life, lst ed., ed: A. J. Ayer, New York: Charles Scribner’s Sons.
  2. Babcock, Philip,(1986). Webster’s Third International Dictionary, USA.

)ــــــــــــــــــــ36. 2001(. “the Concept of a Meaningful Life”, American philosophical Quarterly 38, , pp. 137-153.

  1. Minton, S. J. (2001). Key Thinkers in Practical Philosophy: Dr.Yalom, UK., Practical Philosophy ( March).
  2. Young, Julian (2003).The death of God and the meaning of‌ life‌, London‌, Routledge.

ــــــــــــــــــ. 39 (1998). Death and Authenticity, in: Death and Philosophy‌, Edited‌ by Jeff Malpas and Robert C. Solomon, London and New York, Routledge.