رابطۀ نفس و بدن و تأثیر آن بر جاودانگی از دیدگاه ابن‌سینا و توماس آکوئینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، پردیس فارابی، دانشگاه تهران، قم، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفۀ دین، پردیس فارابی، دانشگاه تهران، قم، ایران

چکیده

مسئلۀ جاودانگی نفس در فلسفۀ ابن‌سینا و توماس آکوئیناس دو نظریۀ جداگانه است، اما در زوایایی اشتراک دارد. ابن‌سینا در تکمیل مبتکرانۀ علم‌النفس معلم اول، قید کمال را در تعریف نفس وارد و به جای صورت نشاند تا از تجرد نفس سخن گوید و در تبیین رابطۀ نفس و بدن بر شأن تدبیری نفس پای فشرد و نه بر اتحاد ذاتی و جوهری بین آن دو. توماس با پیروی از آموزۀ سینوی جاودانگی نفس، صورت بودن نفس برای بدن را چنان تقریر کرد که ترکیبی از آموزۀ ارسطویی و دیدگاه ابن‌سینا باشد، ولی در تبیین نحوۀ ارتباط نفس جاودانه با بدن میرا، نظریۀ روشنی ارائه نکرد که رابطۀ ذاتی و در عین حال گسست‌پذیر نفس با بدن را نشان دهد.

کلیدواژه‌ها


  1. ابن‌سینا (1387). نفس شفا، ترجمه و شرح محمد حسین ناییجی، چ دوم، قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی.
  2. ــــــــ (1391). التعلیقات، مقدمه، تحقیق و تصحیح سید حسین موسویان، چ اول، تهران: مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران.
  3. ــــــــ (1956). الفن السادس من الطبیعیات (علم النفس) من کتاب الشفاء، بتصحیحه یان باکوش: مطبعه المجمع العلمی التشکوسلوفاکی.
  4. ــــــــ (1383). رسالۀ نفس، موسی عمید، چ دوم، همدان: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
  5. ــــــــ (1375). ترجمه و شرح اشارات و تنبیهات، حسن ملکشاهی، چ سوم، تهران: سروش.
  6. اینگلس، جان(1388). دربارۀ آکویناس، ترجمۀ بهنام اکبری، چ اول، تهران: حکمت.
  7. ایلخانی، محمد (1391). تاریخ فلسفۀ قرون وسطا و رنسانس، چ دوم، تهران: سمت.
  8. ژیلسون، اتین (1384). تومیسم، ترجمۀ سید ضیاءالدین دهشیری، چ اول، تهران: حکمت.
  9. ــــــــــــــ (1389). روح فلسفه در قرون وسطا، علیمراد داوودی، چ پنجم، تهران: علمی و فرهنگی.
  10. ــــــــــــــ (1384). مبانی فلسفۀ مسیحیت، ترجمۀ محمد محمدرضایی، سید محمود موسوی، چ اول، قم: تبلیغات حوزۀ علمیه.
  11. داوودی، علی‌مراد (1349). عقل در حکمت مشاء، چ اول، تهران: حکمت.
  12. کاپلستون، فردریک چارلز (1386). تاریخ فلسفه، جلد 1، چ دهم، ترجمۀ سید جلال‌الدین مجتبوی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  13. ـــــــــــــــــــــــــــ (1387). تاریخ فلسفه، جلد 2، ترجمۀ ابراهیم دادجو، تهران، چ هفتم، انتشارات علمی و فرهنگی.
  14. مدکور، ابراهیم بیومی (1387). دربارۀ فلسفۀ اسلامی، ترجمۀ عبدالحمید آیتی، چ اول، تهران: انتشارات نگاه.

15. احمدی‌زاده، حسن (1391). مقایسۀ دیدگاه ابن‌سینا و ارسطو دربارۀ ماهیت نفس و بدن و نتایج این دیدگاه در زندگی پس از مرگ، اندیشۀ نوین دینی، سال هشتم، شمارۀ 31: 164 - 147.

  1. دیباجی، محمد علی(1385). نوآوری‌های ابن‌سینا در علم النفس، فصلنامۀ علمی ـ پژوهشی دانشگاه قم، سال هشتم، شمارۀ 1، 90 ـ 53.

17. خدری، غلامحسین؛ حیدری فرج، علی (1392). بررسی وتحلیل جاودانگی نفس از منظر دو فیلسوف متأله ابن‌سینا و توماس، فلسفه و کلام، حکمت معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال چهارم، شمارۀ اول: 85 ـ 65.

18. سیاسی، علی اکبر (1332). نفس و بدن و رابطۀ آنها با یکدیگر در نظر ابن‌سینا و دیگران، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، سال اول، شمارۀ 2: 38 - 12.

  1. Aquinas, Thomas (1911). summa theologica, London, burns oates washbourne LTD
  2. __________ (2002). The Treatise on the Human Nature, summa Theologiae la 75-89,Robert pasnau,Hackett publishing company,the united states of America.
  3. Oguejiofor, J.obi (Josephat obi) (2001). The philosophical significance of immortality in Thomas Aquinas, the United state of America,University press of America.