گونه‌شناسی و بررسی نقادانه تعاریف علامه طباطبایی از دین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه کلام و فلسفه دین موسسه امام خمینی

10.22059/jpht.2024.366322.1005994

چکیده

تعریف دین از مسائل مبنایی است که حل مسائل دین‌شناسی متوقف بر آن می‌باشد. علامه طباطبایی از برجسته‌ترین دین‌شناسان معاصر است که تعاریف متعددی برای دین مطرح کرده است. با توجه به اهمیت تعریف صحیح دین در مباحث دین‌شناسی از یک سو، و عمیق بودن آرای دین‌شناسانه علامه طباطبایی از سوی دیگر ضرورت دارد تعاریف متعددی که ایشان برای دین مطرح کرده، گونه‌شناسی شود و به‌صورتِ منسجم و جامع ارائه و بررسی شود. ازاین‌رو، در این مقاله از روش توصیفی و تحلیلی بهره برده‌ایم و با مراجعه به آثار علامه طباطبایی به جمع‌آوری تعاریف دین پرداخته‌ایم سپس آنها را گونه‌شناسی و بررسی کرده‌ایم. ایشان گونه‌های مختلفی از تعاریف دین را بر اساس گستره شمول واژه دین، نوع نگرش به دین و متعلقات دین مطرح کرده است. همچنین وی برخی تعاریف طبیعت‌گرایانه از دین را مطرح و نقد کرده است. در نقد تعاریف علامه طباطبایی از دین به مواردی مانند مانع اغیار نبودن تعریف عام دین، ناظر بودن تعریف درون گرایانه به تدین و نه دین، جامع افراد و مانع اغیار نبودن تعریف جامعه‌شناختی و نقد اشکال علامه طباطبایی به تعریف دین به عرفان اشاره می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات