بررسی آموزه نجات در الاهیات اوریگن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه ادیان و عرفان دانشکده الهیات، دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

2 گروه ادیان شرق دانشکده ادیان، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

10.22059/jpht.2024.382493.1006076

چکیده

مبحث نجات در مسیحیت از جملة آموزه‌های اساسی است که هم کتاب مقدس و هم سنت رسولان و هم آثار برجای مانده از آباء کلیسا به آن پرداخته‌اند. اصل بنیادین در آموزة نجات در میان آباءِ یونانی زبان به طور عام و اوریگن اسکندرانی به طور خاص، شخص مسیح است. از نظر اوریگن نقشة نجات توسط پدر آسمانی طرح‌ریزی شده و توسط یگانه پسرش به اجرا درآمده است. مومن مسیحی با توبه و تعمید، در مسیر رشدِ معنوی قرار گرفته و با تأمل در کتابِ مقدس که همان حقیقت لوگوس یا پسر است و استقامت در کسب علم روحانی با کمک روح القدس به فیضِ نجات نائل می‌شود. آخرین مرتبة روحانی در مسیر نجات یکی شدن و فنایِ در لوگوس بوده که جانِ جهان است. یکی شدن با لوگوس و زندگی به شیوة مسیح و کسب فضائل اخلاقی همان خداگونگی است که در اندیشة اوریگن عبارت اُخرایِ نجات است. اوریگن دامنة رحمت و محبتِ پدر آسمانی را چنان وسیع و همه‌گیر می‌بیند که به موجب آن تمامی مخلوقات در غایتِ امر طعم رستگاری را خواهند چشید. شاید بتوان مهمترین نظریة اوریگن در بابِ نجات را نظریة شمول‌گرایی برشمرد که به موجب آن حتی گنهکاران و بالاتر از آن شیاطین نیز در نهایت به نجات خواهند رسید. نظریه‌ای که به کام کلیسا خوش نیامد و یکی از دلایل تکفیر اوریگن شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


- کتاب مقدس
ان دایولی لورو، الیزابت (1400). رمز و راز کتاب مقدس در نظریة تأویلی اوریگن. مترجم: عبدالحمید مرادی. قم: نشر ادیان.
اوریگن (1400). مواعظی دربارة سفر پیدایش. مترجم: علی مرادی. تهران: ورا.
ایلخانی، محمد (1386). تاریخ فلسفه در قرون وسطی و رنسانس. چ 2. تهران: سمت.
براندن، اس. جی. اف. (1402). ادیان عهد باستان، پژوهشی در ایده‌ها، انسان‌ها، و رویدادها. چ 2. مترجم و پژوهشگر: سودابه فضایلی. قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.
ژیلسون، اتین (1395). تاریخ فلسفة مسیحی در قرون وسطا. چ 2. مترجم: رضا گندمی نصرآبادی. قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.
سلیمانی اردستانی، عبدالرحیم (1389). سرشت انسان در اسلام و مسیحیت. قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.
عدلی، محمدرضا (1389). فرجام‌شناسی مسیحی. قم: نشر ادیان.
کونگ، هانس (1384). تاریخ کلیسای کاتولیک. مترجم: حسن قنبری. قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.
ــــــــــــ (1386). متفکران بزرگ مسیحی. گروه مترجمان. قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.
گریدی، جوان اُ. (1384). مسیحیت و بدعت‌ها. چ 2. مترجم: عبدالرحیم سلیمانی اردستانی. قم: طه.
لین، تونی (1384). تاریخ تفکر مسیحی. چ 2. مترجم: روبرت آسریان. تهران: فرزان روز.
مک‌گین، برنارد و پاتریشیا، فریس مک‌گین (1401). عارفان اولیة مسیحی بینش الهی بزرگان معنوی. مترجم: حبیب بشیرپور و معصومه انصاری. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه.
ولفسن، هری اوسترین (1389). فلسفۀ آباء کلیسا. مترجم: علی شهبازی. قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.
هادی‌نا، محبوبه (1390). ریشه‌های الهیات مسیحی در مکاتب گنوسی و افلاطونی میانه. قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.
هاروی، ون آستن (1390). فرهنگ الهیات مسیحی. مترجم: جواد طاهری. تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
یگر، ورنر (1389). صدر مسیحیت و پایدیای یونانی. مترجم: فریده فرنودفر و امیر نصری. تهران: حکمت.
Butterworth & G. W. (1936). Origen: On First Principles. Wipf and Stock Publishers. USA: Eugene.
Chadwick, H. (2003). Origen: Contra Celsum. UK: Cambridge University Press.
Crouzel, H. (2003). Origen and Origenism. In: New Catholic Encyclopedia. 2nd ed. Vol. 10. By the catholic university of America. 653-661.
Grant, R. M. (1971). Early Alexandrian Christianity. In: Church History, Vol. 40, No. 2, 133-144.
Greggs, T. (2009). Barth, Origen and Universal Salvation. New York: Oxford.
Hadina, M. (2011). Roots of Christian’s Theology in Gnosticism and Middle Platonism. Qom: The University of Religions and Denominations Press. (in Persian)
Heidl, G. (2009). The Influence of Origen on the Young Augustine. USA: Gorgias Press.
Heine, R. E, Torjesen,  K. J. (2022). The Oxford Handbook of Origen. New York: Oxford.
Holcomb, J. S. (2017). Christian Theologies of Salvation. New York.
Ilkhani, M. (2007). The History of Philosophy in the Middle Ages and Renaissance. Tehran: Samt. (in Persian)
Ludlow, M. (2000). Universal Salvation. New York: Oxford.
Ramelli, I. L. E. (2013). The Christian Doctrine of Apokatastasis. Boston:‌ Brill, Leiden.
Soleymani Ardestani, A. (2010). The Nature of Man as Viewed by Islam and Christianity. Qom: The University of Religions and Denominations Press. (in Persian)
Trigg, J. W. (2002). Origen. New York: Routledge.
Tzamalikos, P. (2007). Origen: Philosophy of History and Eschatology. Boston: Brill.