بررسی آرای ریچارد مارتین دربارة تجسیم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پردیس فارابی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری مدرسی معارف اسلامی پردیس فارابی دانشگاه تهران

چکیده

شناخت دقیق آرای خاورشناسان دربارة معارف اسلامی و نقد علمی دیدگاه‌های آنان برای ما مسلمانان ضرورتی انکارناپذیر است. به همین منظور راقمان این سطور در مقالة حاضر تلاش کرده‌اند تا به بررسی آرای مارتین دربارة تجسیم بپردازند. روش تحقیق در این پژوهش مطالعة کتابخانه‌ای و رویکرد آن تحلیلی- انتقادی است. این بدان معنا نیست که از روش‌های توصیفی استفاده نشده است. اگرچه بررسی دیدگاه‌های مارتین در خصوص تجسیم مرکز توجه و تحلیل بوده، جهت تکمیل این تحقیق، در مواقع مورد نیاز از نظرهای عالمان مسلمان استفاده شده است. به نظر مارتین اعتقاد به جسمانیت خدا در بعضی فرقه‌های اسلامی، از برداشت‌های ظاهری از توصیف‌های قرآنی مبنی بر جسم داشتن خداوند ناشی شده است. وی سابقة طرح بحث در مورد صفات الهی را در خلال ربع دوم قرن دوم هجری می‌داند. بررسی آرای مارتین دربارة تجسیم، گویای تتبع بسیار وی در منابع اسلامی است، اما اشتباه‌های غیرقابل‌اغماضی که از او سرزده نشان می‌دهد که وی به همة منابع معتبر اسلامی مربوط به تجسیم به ویژه منابع شیعی دسترسی یا اشراف نداشته است. مارتین به دلیل مراجعة یک‌سویه به منابع اهل سنت از پرداختن به نظرات مکتب اهل بیت در خصوص تجسیم غافل شده است.
 

کلیدواژه‌ها