سنت‌گرایی و تکثرگرایی دینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه مفید قم

چکیده

سنت‌گرایی مکتبی نوپا و مربوط به سدۀ بیستم است که در نزاع بین سنت و مدرنیته، که در عصر روشنگری به‌وجود آمد یا به اوج خود رسید، جانب سنت را می‌گیرد. باورهای این مکتب از قبیل حکمت جاویدان، که در دل هر سنت قرار دارد، سبب باور به حقانیت همۀ سنت‌های ریشه‌دار و در نتیجه، حقانیت و نجات‌بخشی همۀ سنت‌های بزرگ دینی، یعنی تکثرگرایی دینی، شده است. این نوشتار به بیان و بررسی مبانی تکثرگرایانۀ این مکتب می‌پردازد. مسئلۀ مقاله این است که اساسی‌ترین باور سنت‌گرایی (که موجب پذیرش تکثرگرایی دینی شده) یعنی اعتبار و تقدس همۀ سنت‌های تاریخی، مخدوش است.
 
 
 
 

کلیدواژه‌ها


  1. قرآن مجید.
  2. کتاب مقدس، انتشارات ایلام.
  3. اُ.گریدی، جوان، مسیحیت و بدعت‌ها، ترجمۀ عبدالرحیم سلیمانی اردستانی، قم، مؤسسۀ فرهنگی طه، 1377.
  4. اصلان، عدنان، پلورالیسم دینی، ترجمۀ انشاءالله رحمتی، تهران، انتشارات نقش جهان، 1375.
  5. آیت‌الله سبحانی، مسائل جدید کلامی، قم، مؤسسۀ امام صادق(ع)، 1387.
  6. برلین، ایزایا، عصر روشنگری، ترجمۀ پرویز داریوش، تهران، سپهر، 1345.
  7. بی.ناس، جان، تاریخ جامع ادیان، ترجمه علی‌ اصغر حکمت، تهران، انتشارات آموزش انقلاب اسلامی، 1372.
  8. الدمدو، کنت، سنت‌گرایی، دین در پرتو فلسفۀ جاویدان، ترجمه رضا کورنگ بهشتی، تهران، حکمت، 1389.
  9. دورانت، ویل، تاریخ تمدن (قیصر و مسیح)، ج 3، ترجمۀ حمید عنایت و...، تهران، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، 1366.
  10. راجرسون، جان، «عهد قدیم: مطالعۀ تاریخی و نقش‌های جدید»، ترجمۀ عبدالرحیم سلیمانی، در مجموعه مقالات الهیات جدید مسیحی (دفتر نخست)، قم، دانشگاه ادیان و مذاهب، 1388.
  11. ساشادینا، دکتر عبدالعزیز، مبانی همزیستی اجتماعی در  اسلام، دکتر سید محمدرضا هاشمی، قم، نشر ادیان، 1386.
  12. سروش، عبدالکریم، صراط‌های مستقیم، تهران، مؤسسۀ فرهنگی صراط، 1380.
  13. شایگان، داریوش، ادیان و مکتب‌های فلسفی هند، ج 1، تهران، امیرکبیر، 1380.
  14. شوان، فریتیوف، اسلام و حکمت خالده، ترجمۀ فروزان راسخی، تهران، هرمس، 1383.
  15. کاتسینگر، جیمز اس. ، تفرج در باغ حکمت، ترجمۀ سید محمد حسین صالحی، قم، دانشگاه ادیان و مذاهب، 1388.
  16. کیبل، برایان، «انندا کی. کوماراسوامی، محقق عرصۀ روح»، در نقد و نظر، ش 3 و4، 1374.
  17. کیوپیت، دان، دریای ایمان، ترجمۀ حسن کامشاد، تهران، طرح نو، 1376.
  18. لین، تونی، تاریخ تفکر مسیحی، ترجمۀ روبرت آسریان، تهران، فروزان، 1380.
  19. لینگز، مارتین، «رنه گنون»، ترجمۀ م. هدایتی، در نقد و نظر، ش 3 و4، 1374.
  20. مجتهد شبستری، محمد، هرمنوتیک، کتاب و سنت، تهران، طرح نو، 1375.
  21. نجمه، الیاس، یسوع المسیح، بیروت، 1962.
  22. نصر، سید حسین، «زندگی‌نامۀ فریتیوف شوان»، در نقد و نظر، ش 3 و4، 1374.
  23. نصر، سید حسین، معرفت و معنویت، ترجمۀ انشاءالله رحمتی، تهران، دفتر نشر پژوهش و نشر سهرودی، 1381.
  24. هیک، جان، مباحث پلورالیسم دینی، ترجمۀ عبدالرحیم گواهی، تهران، مؤسسۀ انتشاراتی تبیان، 1378.
    1. Eliade, Mircea, The Encyclopedia of Religion, Macmillan Publishing Company, New York, 1987.
    2.  Hastings, James, Encyclopedia of Religion and Ethic, New York, Charles Scribner's sons.