چیستی نسبت دین و سرمایۀ اجتماعی با نگرۀ فلسفی (مورد‌کاوی: پایش آیات قرآن در نظام وحیانی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه مدیریت، پردیس فارابی دانشگاه تهران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی پردیس فارابی دانشگاه تهران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت دولتی پردیس فارابی دانشگاه تهران

چکیده

سرمایۀ اجتماعی مؤلفه‌ای است که در حوزۀ مدیریت و علوم رفتاری و در نگرۀ فلسفی و وحیانی، به‌ویژه در کتاب‌های آسمانی به آن پرداخته شده و در سدۀ اخیر در حوزۀ تحقیقات مدیریت و فلسفۀ حیات انسانی به‌عنوان موضوعی حیاتی مطرح بوده است. در این مقاله که دو جنبۀ نگاه وحیانی و نگرۀ علمی(مدیریتی) مطمح نظر خواهد بود، سعی کرده‌ایم با نگاهی میان‌رشته‌ای و حرکت در مرزهای دانش به این مفهوم از منظر فلسفی، مدیریتی و دینی بپردازیم؛ از طرفی برخی سرمایۀ اجتماعی را دارای پایۀ عقلانیت فلسفی دینی می‌دانند.
روش تحقیق تحلیل محتوا بوده است و با مطالعۀ تطبیقی و همگنی آیات وحیانی بر مؤلفه‌های مدل بانک جهانی در موضوع سرمایۀ اجتماعی به نتایج جالبی از این نگره رسیده‌ایم که بیانگر تشویق دین مبین اسلام به عضویت در شبکه‌های غیررسمی است و نسبت قریب دین و سرمایۀ اجتماعی در فلسفۀ حیات را نمایان می‌کند.

کلیدواژه‌ها


  1. قرآن کریم
  2. آیباغی اصفهانی، سعید (1392). "طراحی و تبیین مدل مواجهه با سرمایۀ اجتماعی در سازمان، مطالعۀ موردی: دیوان محاسبات کشور"، رسالۀ دکتری، پردیس فارابی دانشگاه تهران.
  3. اسماعیلی شهمیرزادی، سیما، مرادیان سرخکلایی، منور، طل، آذر، صادقی، رویا و نیکوسرشت، زهرا (1392). "ارتباط‌سنجی سرمایۀ اجتماعی درک‌شده و عوامل مرتبط با آن در کارکنان شبکۀ بهداشت و درمان شهرستان ری تهران". مجلۀ تحقیقات نظام سلامت، 9 (11)، 1221 - 1229.
  4. اعظمی، هادی، حسینی، سید جواد و علمدار، اسماعیل (2013). "تحلیل نقش سرمایۀ اجتماعی در حکمرانی مطلوب شهری". ارائه شده در پنجمین کنفرانس برنامه‌ریزی و مدیریت شهری، مشهد.
  5. 5.        امین بیدختی، علی اکبر؛ شریفی، نوید (1392). "دینداری و سرمایۀ اجتماعی، حامی امنیت اجتماعی"، فصلنامۀ مطالعات اجتماعی (33).
  6. براتلو، فاطمه؛ صنایع، محمد (1388). "درآمدی بر سرمایۀ اجتماعی بر پایۀ عقلانیت دینی"، نامۀ پژوهش فرهنگی، سال دهم، دورۀ سوم، شمارۀ ششم.
  7. ترک‌زاده، جعفر؛ محترم، معصومه (1391). "تدوین و ارائۀ الگویی یکپارچه از سرمایۀ اجتماعی و پیامدهای آن"، مطالعات مدیریت انتظامی، سال 7، شمارۀ 3.
  8. جوادی آملی، عبدااله (1388)." دین‌شناسی"، مرکز نشر اسراء قم .
  9. حسن‌زاده ثمرین، تورج (1389). "طراحی و تبیین مدل سرمایۀ اجتماعی به‌منظور دستیابی به تعالی سازمانی در شهرداری تهران"، رسالۀ دکتری، دانشگاه تهران - پردیس قم.
  10. خلیلیان، حسین (1390). "بررسی رابطۀ بین دینداری و رفتار شهروندی سازمانی (در سازمان‌های منتخب)"، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد دانشگاه تهران – پردیس قم.
  11. خنده‌رو، مهدی (1387). "بررسی سرمایۀ اجتماعی و عوامل مؤثر بر شکل‌گیری آن در سطح محله (مطالعۀ موردی محله‌های منطقۀ 9 شهرستان مشهد)"، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی.
  12. خنیفر، حسین (1393). "یادداشت‌های موضوعی"،]بی‌نا[.
  13. درخشه، جلال؛ ردادی، محسن (1390). "کژکارکردهای سرمایۀ اجتماعی و نقش دین در بهبود آن"، جستارهای سیاسی معاصر (1) 2.
  14. شیرازی، سید حسن (1357). "رمز پیشرفت ملت‌ها"، تهران: انتشارات اسلامیه.
  15. شیرخانی، محمد علی، واسعی‌زاده، نسیم (1391). "سرمایۀ اجتماعی و امنیت بین‌المللی". فصلنامۀ سیاست، 42 (2)، 113 - 128.
  16. ضرغامی، برزین (1386). "نقش نهادها و رفتارهای دینی در تقویت و انسجام سرمایۀ اجتماعی". نشریۀ آیین. شمارۀ 7، 70 – 73.
  17. طباطبایی، محمد حسین (1363). "ترجمۀ تفسیر المیزان"، محمد باقر موسوی همدانی، قم، اسلامی.
  18. علینی، محمد (1388). "سرمایۀ اجتماعی در آموزه‌های اسلام"، انتشارات بوستان کتاب، قم.
  19. عمید، حسن (1354). "فرهنگ عمید". تهران: سازمان انتشارات جاویدان.
  20. فصیحی، امان‌الله (1386). "دین و سرمایۀ اجتماعی"، ماهنامۀ معرفت.16 (12)، 79 - 100.
  21. کتابی، محمود، گنجی، محمد، احمدی، یعقوب و معصومی، رضا (1383). "دین، سرمایۀ اجتماعی و توسعۀ اجتماعی فرهنگی". مجلۀ پژوهشی دانشگاه اصفهان (علوم انسانی) .17 (2)،169 - 192.
  22. محمدی، جمال؛ عیوضلو، محمود؛ عیوضلو، داود؛ رضایی، فرشته (1392). "تحلیل فضایی از تأثیر دینداری بر سرمایۀ اجتماعی"، مورد مطالعه نقاط شهری و روستایی شهرستان کوهدشت، فصلنامۀ علمی - پژوهشی دانشگاه گلستان، سال سوم.
  23. معین، محمد (1386). "فرهنگ فارسی (معین)". تهران: عماد.
  24. مورفی، ژورف (1386). "غیرممکن ممکن است"، تهران، نشر مرکز.
    1. A.ellwood, chrles, (1993). "The social function of religion", the American journal of sociology, vol.19, no. 3, pp. 289307.
    2. Burt,R.s (1997)."The contingent value of social capital", Administration sciences quarterly, pp42.
    3. Coleman, J.S, (1988),"Social capital in the creation of human capital". American Journal of Sociology, (94), pp. 95-120.
    4. Digna, Emil (2014). "Social capital and social justice", procedia-Economic and Finance (8): 246-253.
    5. Fukuyama, F (1995), "Trust: The social virtues and the creation of propriety Network", Free press.
    6. Honlond, Jasmin; Wippert, Maria; Van der Meer, ELKE (2014). "Urban health resources: physical and social constitutes of neighborhood social capital", Procedia-social and behavioral science (131): 491-496.
    7. Mellor, J. And Gilliat-Ray, S. (2013). "The early history of migration and settlement of Yemenis in Cardiff: religion and ethnicity as social capital". Ethnic and Racial Studies. Vol. 38, Issue1, pp.176-191.
    8. Nahapiet, J. and Ghoshal, S. (1998),"Social capital, intellectual capital and the organizational advantage",Academy of Management Review. 22 (20), pp.242-266.
    9. Putnam, R.D. (1993), "Making Democracy Work, Civic Traditions in Modern Italy", Princeton University Press, Princeton, New Jersey.
    10. Smidt, Crown. (2003). "religion as social capital", baylor university press.
    11. Speller berg, A. (2001). "Framework for the Measurement of social capital in New Zealand". Social Capital programmed team. Statistics New Zealand.
    12. Swinburne, Richard, (2003). "Providence and the problem of evil", oxford Clare don press.
    13.  Verduin, Femke; Smid, Geert E; Wind , Tim R; Scholte, Willem F (2014)." In search of link between social capital, mental health and sociotherapy: A longitudinal study in Rwanda", Social Science & Medicine, Volume 121, : 1-9