دیدگاه شهید ثانی در باب چیستی ایمان (بر اساس کتاب حقائق‌الایمان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه مفید

2 کارشناس ارشد فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه مفید

چکیده

مؤلف کتاب حقائق‌الایمان معتقد است که ایمان، تصدیق منطقی یا یقین ثابت جازم نسبت به متعلقات ایمان است. البته این تصدیق زمانی به‌عنوان ایمان پذیرفته می‌شود که با انکار معارف ایمانی همراه نباشد. ایشان اختیار در ایمان را به اختیار در حدوث یا اختیار در بقای ایمان مربوط می‌داند. از نظر وی تعریف لغوی ایمان عبارت است از تصدیق منطقی که تعریف شرعی اخص از معنای لغوی آن است. در نقد و بررسی نظریۀ مذکور، به این نتیجه می‌رسیم که حقیقت ایمان، چه در معنای لغوی و چه در معنای شرعی آن عبارت از نوعی پذیرش و تسلیم غیرعلمی و مبتنی بر اطمینان یا یقین عرفی است. همچنین ایمان مقلد، ایمان پذیرفته‌شده است.

کلیدواژه‌ها


  1. قرآن کریم

    1. ابن‌تیمیه (بی‌تا). الایمان، تصحیح زکریا علی یوسف، بیروت، دارالتضامن
    2. ابن‌منظور، محمد‌بن مکرم (1414ق). لسان العرب، بیروت، دار صادر
    3. ایزوتسو، توشی هیکو (1380ش). مفهوم ایمان در کلام اسلامی، ترجمۀ زهرا پورسینا،تهران، سروش
    4. جوادی، محسن (1376ش). نظریۀ ایمان در عرصۀ کلام و قرآن، قم، معاونت امور اساتید و دروس معارف اسلامی
    5. راغب اصفهانى، حسین‌بن محمد (1412ق). المفردات فی غریب القرآن، تحقیق صفوان عدنان داودى‏، دمشق- بیروت، دارالعلم- الدارالشامیه
    6. شهرستانی، ابی‌الفتح محمد عبدالکریم (1422ق). الملل و النحل، بیروت، دارالفکر
    7. طباطبایی، سید محمد حسین (1417ق). المیزان فی تفسیرالقرآن، قم، دفترانتشارات اسلامى جامعه مدرسین حوزۀ علمیۀ قم‏
    8. طبرسی، فضل‌بن حسن‏ (1372ش). مجمع البیان فى تفسیرالقرآن‏، با مقدمه محمد جواد بلاغى‏، تهران، انتشارات ناصر خسرو
    9. طبرسی، فضل‌بن حسن (1377ش). جوامع الجامع، تصحیح و تعلیق ابوالقاسم گرجی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران و مدیریت حوزۀ علمیۀ قم
    10. طریحی، فخرالدین (1375ش). مجمع‌البحرین، تحقیق سید احمد حسینى‏، تهران، کتابفروشى مرتضوى‏
    11. عاملی، زین‌الدین‌بن علی (شهید ثانی) (1380ش). المصنفات الاربعه (حقیقه‌الایمان)، تحقیق محمد حسون، قم، بوستان کتاب قم
    12. فراهیدی، خلیل‌بن احمد (1410ق). کتاب‌العین، قم، انتشارات هجرت
    13. قرشی، سید على اکبر (1371ش). قاموس قرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه
    14. مجلسی،علامه محمد باقر (بی‌تا). بحارالأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار، بیروت، مؤسسه الوفاء
    15. مختاری، رضا (1388ش). حقیقه الایمان شهید ثانی یا ایضاح‌البیان زین‌الدین‌بن محسن عاملی، مجموعه مقالات کنگرۀ بین‌المللی شهیدین (قرآن، حدیث، کتاب‌شناسی)، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
    16. واحدی، على‌بن احمد (1411ق). اسباب نزول القرآن‏، تحقیق کمال بسیونى زغلول‏، بیروت، دارالکتب العلمیه