رهیافتی نو در مسئلۀ معنای زندگی در نظرگاه کرکگور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد فلسفۀ دین دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشیار دانشگاه تهران

چکیده

 جستار حاضر پژوهشی است در حد توان دربارۀ جست‌وجوی معنای زندگی از دیدگاه کرکگور. پرسش معنای زندگی در عصر وی به‌طور آشکار مطرح نبوده است، ولی آثارش سرشارند از نظرهایی که دست به دست هم، معنای زندگی را می‌سازند. کرکگور نواندیشی دینی و فیلسوفی وجودی‌نگر محسوب می‌شود، بنابراین آرای وی معطوف به انسان و ویژگی‌های وجودی آن شکل می‌گیرد. زندگی نیز فرایندی است که انسان آن را طی می‌کند و در فلسفۀ وجودی، نه به‌عنوان یک مفهوم انتزاعی، بلکه به‌منزلۀ واقعیتی انضمامی (که احوال، افعال و افکار زینده آن را می‌سازد) لحاظ می‌شود. از این‌رو معنای زندگی در نسبتی برابر با معنای زینده یعنی انسان قرار می‌گیرد و مؤلفه‌های درون‌مایۀ معنای زندگی، متناظر با ویژگی‌های وجودی انسان رقم می‌خورد. این ویژگی‌های وجودی عبارتند از صیرورت، فردانیت، تناقض، رنج، عشق، هراس و نومیدی. کیفیت تحقق این ویژگی‌ها و در نتیجه معنایی که در زندگی پیدا می‌کنند، در کنار هم معنای زندگی را رقم می‌زند. هرچه این مؤلفه‌ها از معنای ارزنده‌تر و شایسته‌تری برخوردار باشند، به همان نسبت زندگی فرد معنادار خواهد بود. نکتۀ دیگر آنکه از نظر کرکگور مؤلفه‌های وجودی همه به یک منظور در انسان گرد آمده‌اند و آن «انسان اصیل» شدن یا «خود شدن» است. به این‌ترتیب معنای زندگی نزد وی در گرو تحقق بخشیدن به خود اصیل انسانی است و این امر مستلزم تحقق ویژگی‌های وجودی انسان در معنای اصیلشان خواهد بود.

کلیدواژه‌ها


  1.  

    1. آلن، دایاجینیس. (1389). سه آستانه‌نشین. ترجمۀ رضا رضایی. تهران: نشر نی.
    2. کاپلستون، فردریک (1375). تاریخ فلسفه از فیشته تا نیچه. جلد هفتم. ترجمۀ داریوش آشوری. تهران: انتشارات سروش.
    3. کاپیوتو، جان. دی (1389). چگونه کرکگور بخوانیم. ترجمۀ صالح نجفی. تهران: رخداد نو.
    4. کرکگور، سورن (1388). بیماری به‌سوی مرگ. ترجمۀ رؤیا منجم. تهران: نشر پرسش.
    5. لاندمان، میخائیل (1350). انسان‌شناسی فلسفی. ترجمۀ رامپور صدر نبوی. مشهد: نشر طوس.
    6. لوویت، کارل (1386). از هگل تا نیچه «انقلاب در اندیشۀ سدۀ نوزدهم». ترجمۀ مرتضوی. تهران. نشر نیکا.
    7. مستعان، مهتاب (1374). کرکگور، متفکر عارف‌پیشه. تهران: نشر روایت.
    8. مک‌ کوآری، جان (1382). الهیات اگزیستانسیالیستی، ترجمۀ مهدی دشت بزرگی. قم: بوستان کتاب.
    9. نصرتی، یحیی (1385). مکتب رنج «قرائت کرکگور از رنج در مسیحیت»، فصلنامۀ نقد و نظر، شمارۀ 43 - 44.
    10. وال، ژان (1357). اندیشۀ هستی. ترجمۀ باقر پرهام. تهران: نشر طهوری.
    11. ورنو، روژه؛ وال، ژان و دیگران (1372). پدیدارشناسی و فلسفه‌های هست بودن. ترجمۀ یحیی مهدوی. تهران: انتشارات خوارزمی.
      1. 12.  Carlise, Clare. (2006). Kierkegaard, A Guide for the Perplexed. London, New York. Continuum international publishing group.
      2. 13.  Kierkegaard, Soren. (1998). The Changelessness of God. In the Moment and late Writings. eds, trans, intro, and notes, Howard V. Hong and Edna H. Hong; Princeton; Princeton University press.    
      3. 14.  Kierkegaard, Soren. (2009). Concluding Unscientific Postscript to the Philosophical crumbs. eds, and trans, Alastair Hannay. USA; Cambridge University press.
      4. 15.  Kierkegaard, Soren. (1959). Either/or, I. tr. David Swenson and Lillian Marvin Swenson. Garden City,N.Y:Doubleday
      5. 16.  Kierkegaard ,Soren. (1959). Either/or,Il. tr. Walter Lowrie, Howard A. Johnson. Garden City, N.Y:Doubleday
      6. 17.  Kierkegaard, Soren. (2000). The essential Kierkegaard. edited by Howard V. Hong and Edna H. Hong. Prienceton University Press.
      7. 18.  Kierkegaard, Soren. (1993). The Gospel of Suffering. part 3 of Upbuilding Discourses in Various Spirits; eds. And trans. Howard V. Hong and Edna H. Hong; Princeton and New Jersey; Princeton University press.
      8. 19.  Kierkegaard, Soren. (1993). An Occasional Discourse. part I of Upbuilding Discourses in Various Spirits; eds. And trans. Howard V. Hong and Edna H. Hong; Princeton and New Jersey; Princeton University press.    
      9. 20.  Kierkegaard, Soren. (1996). Papers and Journals, A selection. trans, intro, and notes Alastair Hanney; England. USA; Penguin books Ltd.

    21. Kierkegaard, Soren. (1980). The Sickness unto death. eds, trans, intro and notes,  Howard V. Hong and Edna H. Hong; Princeton and New Jersey; Princeton University press.

    1. 22.  Kierkegaard, Soren. (1940). Stages on Life’s way. Tr. Walter Lowrie. Princeton: Princeton Univetsity Press.
    2. 23.  Kierkegaard, Soren. (1938). Purity of Heart is to will one thing. trans, Douglas V.Steere, New York Harper and Brother publishers.

     Kierkegaard, Soren. (1949). Works of Love. trans, Howard V. Hong and Edna H. Hong. Princeton: Princeton Univetsity Press