رابطۀ باور و عمل دینی: دیدگاه جان کاتینگهام با تأکید بر نظر پاسکال دربارۀ تقدم عمل دینی بر باور دینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

2 دانشیار دانشکدۀ الهیات دانشگاه تهران

چکیده

کاتینگهام به پیروی از پاسکال معتقد است که دین به‌سبب آنکه از موجودی متعالی سخن می‌گوید که فراتر از درک و فهم عقلانی بشر بوده و بالطبع به‌دلیل استفاده از زبانی که آکنده از نماد، تمثیل، استعاره و حکایت است، اساساً امکان ندارد مورد تحلیل عقلانی واقع شود. به این‌ترتیب، اثبات یا انکار وجود خداوند از طریق صرفاً استدلال عقلانی ناممکن است. با وجود این، کاتینگهام از آنجا که با الهام از پاسکال، درکی عملی از دین دارد و دین را چیزی بیش از آموزه‌های نظری - عقیدتی می‌داند، از استدلالی عملی برای نشان دادن معقولیت باور به خداوند و نه برای اثبات وجود او استفاده می‌کند. از آنجا که آدمی با نظرورزی قادر به فهم خداوند نیست، راه مواجهۀ با خداوند نه نظری بلکه عملی است؛ با به‌کارگیری احساسات و عواطف و درگیری عملی با آموزه‌ها و باورهای دینی، می‌توان معقولیت باورهای دینی را دریافت و حضور خداوند در زندگی را حس کرد. بر این اساس، تغییر و تحول درونی منوط بر به‌کار بستن اعمال و ورزه‌های مورد توصیۀ ادیان و سنت‌های معنوی است.

کلیدواژه‌ها


  1. پویا، اعظم (1386). معنای زندگی، تهران: نشر ادیان.
  2. غفوریان، مهدی، علیزمانی، امیر عباس (1389). مؤلفههای زندگی معنادار از دیدگاه جان کاتینگهام، دوفصلنامۀ جستارهای فلسفی (پژوهش‌های فلسفی)، شمارۀ 17.
  3. کاپلستون، فردریک چارلز (1388). تاریخ فلسفه (از دکارت تا لایبنیتس)، ج 4، ترجمۀ غلامرضا اعوانی: انتشارات علمی و فرهنگی.
  4. کشفی، عبدالرسول، اشدی، سیاوش (1389). جایگاه دل در معرفتشناسی دینی پاسکال، پژوهشنامۀ فلسفۀ دین (نامۀ حکمت)، سال هشتم، شمارۀ 1، بهار و تابستان.
  5. کونگ، هانس (1389). خدا در اندیشۀ فیلسوفان غرب، ترجمۀ حسن قنبری: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.
    1. Hooker, Brad. The Meaning of Life: subjectivism, objectivism and divine support, in Athanassoulis, nafsika & vice, Samantha(ed.)(2008). The Moral Life: Essays in Honour of John Cottingham, Palgrave Macmillan.
    2. Cottingham, john (2003). On the Meaning of Life, Cambridge.
    3. Cottingham, john (2005). The Spiritual Dimension: Religion, Philosophy and Human Value, Cambridge.  
    4. Cottingham, john (2009). Why Believe?,Continuum.
    5. Cottingham, john (2014). Philosophy of religion: towards a more humane approach, Cambridge University Press
    6. Moriarty, Michael(2003), “Grace and religious belief in pascal” in Hammond, Nicholas(ed), The Cambridge companion to pascal, Cambridge University Press

Palmer, Michael (2002). The Question of God: An Introduction And Sourcebook, Routledge.