فرضیۀ خاستگاه هاجری اسلام، تحلیل و نقد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد؛ پردیس فارابی؛ دانشگاه تهران؛ ایران

2 دانشیار؛ پردیس فارابی؛ دانشگاه تهران؛ ایران

چکیده

پاتریشیا کرون و مایکل کوک، در نظریۀ هاجریسم مدعی شده‌اند که اسلام، خاستگاه هاجری داشته است. این فرضیه می‌گوید که خاستگاه اصلی اسلام نه در شهرهای مکه و مدینه، بلکه در منطقه‌ای در شمال ‌غربی شبه‌جزیرۀ عربستان بوده که از نظر تاریخی، به‌خصوص در منابع یهودی، محل سکونت هاجریان محسوب می‌شده است. استناد آنها در این فرضیه نیز بر یکسان بودن مهگرایه (هاجریان) و مسلمانان، تطبیق بعضی نام‌های ذکرشده در کتاب مقدس بر اماکن اسلامی و قبلۀ اول بودن پتراست. این مقاله نشان می‌دهد که دلایل ارائه‌شده برای این مدعا، هم از جنبۀ فهم متون تاریخی و هم از نظر علت‌یابی انحراف محراب مساجد اولیه از قبله، دارای استحکام نیستند.

کلیدواژه‌ها


جعفری مراغی، یعقوب (1376). تفسیر کوثر، قم: مؤسسۀ انتشارات هجرت.
حسن‌زاده آملی، حسن (1364). دروس فی معرفه الوقت والقبله، قم: مؤسسۀ نشر اسلامی وابسته به حوزۀ علمیۀ قم.
طبری، محمدبن جریر (1870 - 1881). تاریخ الرّسل والملوک، چاپ دخویه: لیدن.
کریم‌پور، سعید (1393). ادیان ابراهیمی و مسئلۀ پیامبر موعود، تهران: انتشارات سبزان.
گریفیت، سیدنی (1386). کتاب مقدس و پیام حضرت محمد (ص)، بر اساس دفاعیه‌های مسیحی به زبانهای عربی و سریانی در اولین قرن زمامداری عباسیان، ترجمۀ وحید صفری، در: هفت آسمان، قم: نشریۀ دانشگاه ادیان و مذاهب، تابستان 1386، ش 34: 73 - 128.
مقریزی، احمدبن علی (1326). کتاب‌المواعظ والإعتبار، قاهره: بی‌جا.
al-Hawary, H. M. (1932). ‘The second oldest Islamic monument known’, in: Journal of the Royal Asiatic Society, P. 290.  
Altheim, F., and Stiehl (1968). R., Die Araber in der Alten Welt, vol. v, part 1, Berlin.  
Crone, Patricia, and Cook, Michael (1977). Hagarism: The Making of the Islamic World, Cambridge, Cambridge University Press.
Delitzsch, F., ‘Havilah’ (1973). in: Encyclopedia Judaica, 13th edition, Keter Publishing House Ltd., Jerusalem.
Gibson, Dan (2016). Qur’anic Geography, Independent Press, Surrey (Canada).
King, D. A. (1993). "Science In The Service Of Religion: The Case Of Islam", Astronomy In The Service Of Islam, Variorum, Hampshire (Great Britain), pp. 245-262.
Orr, James M.A. (1915). International Standard Bible Encyclopedia, (General Editor).