روش‌شناسی تبیین ارزش معرفتی مدعیات دینی شیعه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران

چکیده

ارزش معرفتی همان مطابقت با واقع است. در بحث ارزش معرفتی مدعیات دینی شیعه، آموزه‌های دینی معیار ثبوتی در تبیین صحت و سقم معرفت و مطابقت با واقع هستند در این روش آموزه‌های دینی از طرف خداوند متعال است و خدا هر آنچه می‌گوید واقعیاتی هستند که در جهان جریان دارد و کلمات او مطابق با واقعند. بنابراین ارزش معرفتی این نوع آموزه‌ها بیانگر اثبات صدور آن از سوی خداست. بحث ارزش معرفتی آموزه‌های دینی در این روش از دو منظر بررسی شده است: در منظر اول چگونگی مطابقت این قضایا با واقع بودن این آموزه‌ها بر مردم است که مباحث عقل، تنصیص و معرفی پیامبران سابق و معجزه را شامل می‌شود و در منظر دوم چگونگی احراز مطابق با واقع بودن آموزه‌های دینی برای پیامبر است که عناوینی نظیر نقش عصمت در تلقی و ابلاغ آموزه‌های دینی، نقش روح‌القدس در ارزش معرفتی آموزه‌های دینی و چگونگی تأیید پیامبران در شناخت آموزه‌های دینی را دربر می‌گیرد. در معرفت‌شناسی دینی، شناخت از طریق الهام و وحی به‌دست می‌آید و وحی و الهام در عالی‌ترین درجۀ اعتبار قرار دارد و عقل و نقل، بعد از وحی و در پرتو آن، منبع معرفت‌شناسی دین را تأمین می‌کنند.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم.
*  نهج‌البلاغه.
1. ابن‌بابویه، محمدبن علی (1403 ق). معانی الاخبار، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین.
2. استامپ، النر و دیگران (1380). جستارهایی در فلسفۀ دین، ترجمۀ مرتضی فتحی‌زاده، قم: دانشگاه قم.
3. الکلینی، محمد‌بن یعقوب (1356). اصول کافی، مترجم سید جواد مصطفوی و سید هاشم رسولی محلاتی، تهران: انتشارات علمیه اسلامیه.
4. برقی، احمدبن محمد (1371 ق). المحاسن، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
5. جوادی آملی، عبدالله (1381). انتظار بشر از دین، قم: اسراء. .
6. حرانی، ابومحمد حسن (1380). تحف العقول، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
7. شیخ طبرسی، احمد (1403 ق). الاحتجاج، قم: نشر مرتضی.
8. صدوق، محمد (1382). اعتقادات شیخ صدوق در مجموعۀ آثار شیخ صدوق، قم: انتشارات مجلسی.
9. ـــــــــــــ (1402). خصال، قم: جامعۀ مدرسین.
10. ــــــــــــــ (1382). التوحید، قم: انتشارات مجلسی.
11. ــــــــــــــ (1382). علل الشرایع، قم: انتشارات مجلسی.
12. ـــــــــــــ (1413). من لایحضره الفقیه، قم: جامعۀ مدرسین.
13. صفار، محمدبن حسن (1404 ق). بصائر الدرجات، قم: مکتبه آیت‌الله‌ مرعشی.
14. علی اکبریان، حسنعلی (1377). درآمدی بر قلمرو دین، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
15. عیاشی، محمدبن مسعود (1380 ق). تفسیر عیاشی، قم: نشر چاپخانۀ علمیه.
16. قائمی‌نیا، علیرضا (1381). تجربۀ دینی و گوهر دین، قم: بوستان کتاب.
17. مجلسی، محمد باقر (1404 ق). بحارالانوار، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
18. ــــــــــــــــ (1380). حق الیقین، اصفهان: انتشارات کانون پژوهش.
19. ــــــــــــ (1378). حیات القلوب، جلد 1، تحقیق سید علی امامیان، قم: انتشارات سرور.