بررسی و نقد مبانی متافیزیکی تئودیسۀ جان هیک با نگاه به آرای آگوستین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی، گروه معارف اسلامی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 استاد، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران

چکیده

آرا و نظریات متنوعی از زمان ارسطو تاکنون پیرامون مسئلۀ وجودی شر و خیر بیان شده است. این مسئله زمانی حساسیت بیشتری را جلب کرد که عاملی علیه وجود خداوند و صفات او تلقی شد. برخی وجود شر را مهم‌ترین و یگانه عامل انکار وجود خداوند می‌دانند و برخی نیز دیدگاهی مخالف با این نظر دارند. از نظر جان‌ هیک و آگوستین، شر امری وجودی است. او با الهام از نظریۀ عدل الهی ایرنایوسی، شکل جدیدی به تعریف شر داده است. هیک اعتقاد دارد که «شر فقدان خیر است و خداوند علت شر نیست» و شر را به‌عنوان امر عدمی، در چارچوب تبیین علّی مطرح می‌کند. با ارائۀ این نظریه، اصول علّی نیز اهمیت خاصی می‌یابند. در این پژوهش به بررسی و نقد مسئلۀ متافیزیکی شر و رابطۀ آن با وجود خدا از نگاه جان هیک می‌پردازیم. بر این اساس، پس از ارائۀ گزارشی از اصول شر و خیر به بررسی مسئلۀ مهم «جایگاه شر در ساختار علّی آفرینش» در نگاه هیک و آگوستین خواهیم پرداخت. هدف این نوشتار آن است که بیان کنیم حکمت اصلی و نهفته در وجود شر را نمی‌توانیم توجیه و درک کنیم و طبق گفتۀ هیک، باید به رازآلود بودن جهان هستی و در پس آن، شر اعتراف کنیم.

کلیدواژه‌ها


  1. آگوستین (1387). اعترافات قدیس آگوستین، ترجمۀ سایه میثمی، بی‌جا: دفتر نشر و پژوهش سهروردی.
  2. ــــــــــ (1391). شهر خدا، عقاید دینی، مترجم حسین توفیقی، قم: نشر ادیان و مذاهب.
  3. اکرمی، امیر (1389). واقع‌نمایی زبان دین از دیدگاه هیک، استاد راهنما: دکتر مصطفی محقق داماد، انجمن حکمت و فلسفه.
  4. برانتل، جورج(1381). آیین کاتولیک، ترجمۀ حسن قنبری، قم: مرکز مطالعات ادیان و مذاهب.
  5. پترسون، مایکل (1387). عقل و اعتقاد دینی، ترجمۀ احمد نراقی، بی‌جا: طرح نو
  6. پلانتینگا، آلوین (1374). کلام فلسفی، ترجمۀ ابراهیم سلطانی و احمد نراقی: مؤسسۀ فرهنگی صراط.
  7. ژیلسون، اتین (1389). تاریخ فلسفۀ مسیحی، ترجمۀ رضا گندمی: دانشگاه ادیان و مذاهب و انتشارات سمت.
  8. ــــــــــــ (1379). روح فلسفۀ قرون وسطی، ترجمۀ علیمراد داوودی: علمی و فرهنگی.
  9. قدردان ملکی، محمد حسن (1380). خدا و مسئلۀ شر: بوستان کتاب.
  10. کاپلستون، فردریک (1387). تاریخ فلسفه، جلد 2، ترجمۀ ابراهیم دادجو، مجتبوی: علمی و فرهنگی.
  11. کونگ، هانس (1387). تاریخ کلیسای کاتولیک، ترجمۀ حسن قنبری: دانشگاه ادیان و مذاهب.
  12. مکی، جی. آل (1374). کلام فلسفی (مقالۀ شر و قدرت مطلق)، ترجمۀ ا. سلطانی، ا. نراقی، تهران: مؤسسۀ فرهنگی صراط.
  13. نوش‌آبادی، اکرم (1395). خدای عشق و مسئلۀ شر، چ اول، قم: نشر طه.
  14. هیک، جان (1372). فلسفۀ دین، ترجمۀ بهرام راد، تهران: انتشارات بین‌المللی الهدی
  15. ــــــــــ (1376). فلسفۀ دین، ترجمۀ بهزاد سالکی: انتشارات بین‌المللی الهدی.
  16. ـــــــــ (1384). صورتی بر بی‌صورتی، ترجمۀ جلال توکلیان، نشریۀ مدرسه، سال 1، شمارۀ 2.
  17. یاسپرس، کارل (1363). آگوستین، ترجمۀ محمد حسن لطفی، تهران: خوارزمی.
    1. Augustine. Saint (2004). the father of the church, translated by Matthew A.Schumacher .the catholic university of America press
    2. Prusk, Bernard. G (2009).Notes, Insights and Flashes An analysis o of Augustin’s Argument in Confessions that evil Does not exist,Villanova
    3. Jacobs, Alan (2008). Original sin, HareperCollins Publishers Inc.
    4. Mathewes, Charls.T (2004).Evil and the Agustinian Tradition, Cmbridge.
    5. Hick J .The problem of Evil in Paul Edwarrdsel, The Encyclopedia of philosophy .vol3.
    6. --------- (2010). Betweenfaith and Doubt, pelgravemacmia.
    7. --------- (1983). philosophy of Religion, printed in the united states of America, fourthEdition.S
    8. --------- (2007). Evil and god of Love, New York, Palgrave Mecmillan.