پاسخگویی ریچارد سوئین‌برن به انتقادات دیوید هیوم در مسئله معجزه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد، دانشگاه باقرالعلوم (ع)، قم، ایران

2 استادیار، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران

چکیده

یکی از ادله‌ای که از دیرباز برای اثبات درستی ادعای پیامبران یا حتی در بعضی موارد برای اثبات وجود خداوند استفاده شده، معجزه است. اما اینکه معجزه با چه شرایطی از چنین قدرتی در اثبات مدعای خود برخوردار می‌شود و اینکه اصلاً معجزه چه چیزی را ثابت می‌کند، موضوعی است که از نگاه شکاکانه و البته تجربه‌گرایانۀ دیوید هیوم مخفی نمانده است و ریچارد سوئین‌برن با دغدغۀ دفاع از مسیحیت و الهیات طبیعی در جهت پاسخگویی به این انتقادها در تلاش است. با توجه به اینکه از قرن هفدهم یعنی بعد از هیوم تعبیر نقض قانون‌های طبیعت در تعریف معجزه وارد شد و خود سوئین‌برن هم تصریح دارد که همین تعریف هیوم را قبول دارد و اصلاً آن را نقطۀ کلیدی تعریف معجزه می‌داند، بحث این دو فیلسوف خالی از فایده نخواهد بود. در این مقاله می‌خواهیم بعد از ذکر نظر طرفین بررسی کنیم که کدام‌یک از نظر اسلام بیشتر پذیرفتنی است.

کلیدواژه‌ها


  1. آکوئیناس، توماس (1343). در تدبیر و حکومت الهی. در فلسفۀ نظری، ترجمۀ م. بزرگمهر، جلد 1، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
  2. احمدی، محمد امین (1378). تناقض‌نما یا غیب نمودن -نگرشی نو به معجزه- (نسخۀ 1)، قم: بوستان کتاب.
  3. بهشتی، احمد (1386). فلسفۀ دین (نسخۀ 2)، قم: بوستان کتاب.
  4. بیاتی، فرج‌‌الله؛ دیوانی، امیر (1393). بررسی دیدگاه سوئین‌برن و محمد حسین طباطبایی، پژوهش‌های فلسفی - کلامی.
  5. پترسون، مایکل؛ هاسکر، ویلیام و دیگران (1389). عقل و اعتقاد دینی (نسخۀ 7)، ترجمۀ ا. نراقی؛ ا. سلطانی، تهران: طرح نو.
  6. تالیا فرو، چاراز (1382). فلسفۀ دین در قرن بیستم (نسخۀ 1)، ترجمۀ ا. رحمتی، تهران: سهروردی.
  7. جمعی از مؤلفان (1391). جستارهایی در کلام جدید (نسخۀ 3)، تهران: سمت.
  8. جوادی آملی، عبدالله (1388). فلسفۀ الهی از منظر امام رضا (ع) (نسخۀ 4)، قم: اسراء.
  9. ـــــــــــــــــ (1390). تبیین براهین اثبات وجود خدا (نسخۀ ششم)، قم: اسراء.
  10. خسروپناه، عبدالحسین (1385). دلالت معجزات بر اثبات وجود خدا: قبسات.
  11. دیویس، برایان (1391). درآمدی بر فلسفۀ دین (نسخۀ 5)، م. ملکیان، تدوین م. صابری نجف‌آبادی، مترجم) تهران: سمت.

12. ژیلسون، اتین (1366). روح فلسفه در قرون وسطی (نسخۀ 1)، ترجمۀ ع. داودی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی و مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.

13. سبحانی، جعفر (1430ق). الهیات علی هدی الکتاب و السنه و العقل (الإصدار 7)، حسن محمد مکی آملی، المحرر، قم: مؤسسۀ الامام الصادق (ع).

  1. سوئین‌برن، ریچارد (1381). آیا خدایی هست؟ قم: دانشگاه مفید.
  2. ــــــــــــ (1381). دفاع از امکان معجزات: معرفت.
  3. ــــــــــــ (1387). خدا چه تفاوتی در اخلاق ایجاد می‌کند؟ تدوین ر. رسولی‌پور، تدوین، کتاب ماه دین.
  4. شریف، میان محمد (1362). تاریخ فلسفۀ اسلامی (نسخۀ 2، جلد 1)، تهران: مرکز نشر کتب دانشگاهی.
  5. شلسنگر، جورج ان (1390). معجزات: اطلاعات حکمت و معرفت.
  6. صفایی حائری، علی (1387). نقدی بر فلسفۀ دین،خدا در فلسفه، هرمنوتیک کتاب و سنت (نسخۀ 2)، قم: پاسدار اسلام.
  7. علامه حلی، حسن بن یوسف (1427 ق). کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد (الإصدار 11)، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
  8. طباطبایی، محمد حسین (بی‌تا). اعجاز از نظر عقل و قرآن، قم: فاخته.
  9. فتحعلی‌خانی، محمد (1390). فلسفۀ دین دیوید هیوم (نسخۀ 1)، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  10. قدردان قراملکی، محمد حسن (1381). معجزه در قلمرو عقل و نقل (نسخۀ 1)، قم: بوستان کتاب.
  11. کریمی، محمد (1391). معجزه، ع. شیروانی، کلام جدید. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  12. محمدرضایی، محمد (1391). الهیات فلسفی (نسخۀ 1)، قم: بوستان کتاب.
  13. مصباح یزدی، محمد تقی (1388). آموزش عقاید (نسخۀ 8)، تهران: نشر بین‌الملل.
  14. ـــــــــــــــ (1390). معارف قرآن 4 و 5،- راه و راهنماشناسی- (نسخۀ 8). قم: مؤسسۀ امام خمینی.
  15. مطهری، مرتضی (1369). مجموعه آثار (نسخۀ 1، جلد 2)، تهران: صدرا.
  16. ـــــــــــ (1378). ولاها و ولایت‌ها (نسخۀ 1)، تهران: صدرا.
  17. نراقی، محمد مهدی (1362). انیس الموحدین، تصحیح آیت‌الله قاضی طباطبایی، تدوین، تهران: الزهرا.
  18. هوردون، ویلیام (1368). راهنمای الهیات پروتستان (نسخۀ 1)، ترجمۀ ط. میکائیلیان، تهران: علمی و فرهنگی.

32. هیوم، دیوید (1378). دربارۀ معجزات. درم. احمدی، تناقض‌نما یا غیب نمودن -نگرشی نو به معجزه،- ترجمۀ م. احمدی، نسخۀ 1: 402 - 434، قم: بوستان کتاب.

  1. ــــــــ (1387). تاریخ طبیعی دین (نسخۀ 4)، ترجمۀ ح. عنایت، تهران: خوارزمی.
    1. Flew، A. (1961). Hume's Philosophy of Belief. london: Routledge & Regan Paul.
    2. Lock, J. (1998). An Essay Concerning Human Understanding. Oxford: Clarendon press.
    3. Mackie, j. (1982). The Miracle of Theism: Arguments For and Against the Existence of God (1 ed.). New york: Oxford: Clarendon press.
    4. Swinburne, R. (1970). The Concept of Miracle (1 ed.). New York: Stmartin's Press.
    5. ____________. (1989). Miracles. London: Macmillan.
    6. ____________. (2000). The Possiblity of Miracle. In P. pojman, Philosophy of Religion An Antology (3 ed.). New York: McGraw-hill.
    7. ____________. (2004). The Exictence of God. London: Oxford University Press.
    8. ____________. (2005). Faith and Reason. New york: Oxford University .