کارکرد خدای قرآن در کفایت کاستی‌های انسان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

«الکافی» (کفایت‌کننده) نامی از نام‌های نیکوی خداوند در قرآن است. کفایتگری و حفاظت آسمانی انسان به دست خدای قرآن، جلوه‌ها و زوایایی متعدد دارد. آیات قرآن، خداوند را حمایتگر انسان در مقابل تهدیدهای طبیعت و اجتماع و کفایتگر وی در زندگی پس از مرگ معرفی می‌کند. تحقیق حاضر بر آن است تا  بر کارکرد خداباوری در جبران کاستی‌ها و نقص‌های انسان تأکید ورزد و ابعاد کفایتگری خدای قرآن برای ایمان‌داران را بازکاود. بدینسان آشکار می‌شود که پاسخ دادن قرآن به نیازهای سرشت بشر و وعدۀ کفایت کاستی‌های او، در پذیرش آموزه‌های آن از سوی مخاطبان مؤثر بوده است و سرّ نیرومندی قرآن، نیرومندی این نیازمندی‌ها در آدمیان است.

کلیدواژه‌ها


  1. ابن ابی‌مریم، نصربن علی شیرازی (2009). الموضح فی وجوه القرائات و عللها، تحقیق عبدالرحیم الطرهونی، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  2. ابن‌زنجله، ابوزرعه عبدالرحمن‌بن محمد (1418 ق). حجة القرائات، تحقیق: سعید الافغانی، بیروت: مؤسسة الرسالة.
  3. ابن‌عاشور، محمد الطاهر (1420 ق). تفسیر التحریر و التنویر، بیروت: مؤسسه التاریخ العربی.
  4. ابن‌مجاهد، ابوبکر احمدبن موسی (1972). کتاب السبعه فی القرائات، تحقیق: شوقی ضیف، قاهره: دارالمعارف.
  5. ابن‌منظور، محمدبن مکرم (2011). لسان العرب، بیروت: دار صادر.
  6. ایزوتسو، توشیهیکو (1388). خدا و انسان در قرآن، ترجمۀ احمد آرام، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  7. الجابری، محمد عابد (2010). مدخل الی القرآن الکریم فی التعریف بالقرآن، بیروت: مرکز دراسات الوحده العربیه.
  8. خلیل‌بن احمد فراهیدی (1425 ق). [ترتیب] کتاب العین، تحقیق: مهدی مخزومی و ابراهیم سامرائی، قم: انتشارات اسوه.
  9. دانی، ابوعمرو عثمان‌بن سعید (1430 ق). التیسیر فی القرائات السبع، تصحیح: اوتوپرتزل، بیروت: المعهد الالمانی للابحاث الشرقیه.

10. راغب اصفهانی، حسین‌بن محمد (1429 ق). المفردات فی غریب القرآن، تهران: مؤسسه الصادق.

11. زمخشری، محمودبن عمر (1429 ق). الکشّاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دارالکتاب العربی.

12. سورآبادی، ابوبکر عتیق نیشابوری (1380). تفسیر سورآبادی (تفسیر التفاسیر)، تصحیح: علی اکبر سعیدی سیرجانی، تهران: فرهنگ نشر نو.

13. شعرانی، ابوالحسن؛ قریب، محمد (1388). نثر طوبی یا دایرة‌المعارف لغات قرآن مجید، تهران: انتشارات اسلامیه.

14. شوکانی، محمدبن علی (1430 ق). فتح القدیر، بیروت: دارالکتاب العربی.

15. طبری، محمدبن جریر (بی‌تا). تفسیر الطبری: جامع البیان عن تأویل آیات القرآن، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.

16. طریحی، فخرالدین‌بن محمد (1385). مجمع البحرین، تنظیم محمود عادل، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

17. فخر رازی، محمدبن عمر (26 - 1425 ق). تفسیر الفخر الرازی المشتهر بالتفسیر الکبیر و مفاتیح الغیب، بیروت: دارالفکر.

18. قیسی، مکی‌بن ابی‌طالب (1432 ق). الکشف عن وجوه القرائات السبع و عللها و حججها، بیروت: کتاب ناشرون.

19. کونگ، هانس (1389). خدا در اندیشه فیلسوفان غرب، ترجمۀ حسن قنبری، قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.

20. ماسون، دنیز (1389). قرآن و کتاب مقدس: درونمایه‌های مشترک، ترجمۀ فاطمه سادات تهامی، تهران: دفتر پژوهش و نشر سهروردی.

21. مورنو، آنتونیو (1388). یونگ، خدایان و انسان مدرن، ترجمۀ داریوش مهرجویی، تهران: نشر مرکز.

22. همیلتون، ملکم (1389). جامعه‌شناسی دین، ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران: نشر ثالث.