بررسی نقادانۀ دعاوی طبیعت‌گرایانۀ داوکینز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد، گروه فلسفه، دانشکدۀ الهیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

2 دانشیار، گروه فلسفه، دانشکدۀ الهیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

چکیده

ریچارد داوکینز، یکی از ملحدان عصر حاضر و بسیار متأثر از داروینیسم است و به‌عنوان زیست‌شناس تکاملی با رویکرد طبیعت‌گرایانۀ خویش سعی در تبیین تمامی پیچیدگی‌های جهان دارد و همچنین با استفاده از اخلاق تکاملی، پیوند میان دین و اخلاق را انکار می‌کند ودر نهایت در تلاش است که فرضیۀ خداوند را به‌عنوان طراح و ذهن کیهانی کنار گذارد. اما نکتۀ شایان توجه این است که با وجود وارد آمدن نقدهای جدی بر نظریۀ تکامل داروین، این نظریه همچنان اهمیت زیادی دارد و به‌نظر می‌رسد تعارض‌های بسیاری را میان باورهای دینی و علم موجب شده است. در نظر بسیاری از افراد، معارضه‌ای که متوجه دین است، ناشی از تعارض میان محتوای علم و دین نیست، بلکه از مسلّم انگاشتن این فرض است که روش‌های علمی، تنها راه رسیدن به شناخت و کشف واقعیت هستند. در پژوهش حاضر برآنیم که با بررسی نقادانۀ برخی رویکردهای طبیعت‌گرایانۀ داوکینز از منظر آلوین پلنتینگا و دیگران، از این نتیجه دفاع کنیم که می‌توان با تفسیر درست از نظریه‌های مطرح در علوم تجربی و توجه به مسائل روش‌شناختی در حوزه‌های علمی، میان علم و دین توافقی حقیقی یافت و در نهایت روش‌های علمی برای شناخت جهان را به‌عنوان شیوه‌های تدبیر و فاعلیت الهی برشمرد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. آیت‌اللهی، حمید رضا؛ شوروزی، حسین (1393). برهان تنظیم دقیق: مواجهۀ سوبر و مدافعان برهان، جستارهای فلسفۀ دین، 3 (2): 73 - 88.
  2. باربور، ایان (1292). دین و علم، پیروز فطورچی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه.
  3. داوکینز، ریچارد (1396). سرگذشت شگفت‌انگیز حیات روی زمین، ترجمۀ محمد رضا توکلی صابری، تهران: انتشارات معین.
  4. داوکینز، ریچارد (بی‌تا). پندار خدا، ترجمۀ الف فرزام، بی‌جا: بی‌نا.
  5. داوکینز، ریچارد (1388). ساعت‌ساز نابینا، ترجمۀ محمود بهزاد، شهلا باقری، تهران: مازیار.
  6. صفایی‌پور، حامد (1392). اصل آنتروپیک و نقش آن در برهان تنظیم ظریف کیهانی، بررسی و نقد دیدگاه‌ها . پژوهش‌های علم و دین، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 4 (2): 77 - 109.
  7. فرخی بالا جاده، علیرضا؛ علی‌زمانی، امیر عباس (1391). بررسی استدلال‌های ماتریالیستی ریچارد داوکینز دربارۀ خدا و تکامل، جستارهای فلسفۀ دین، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1 (2): 105 - 128.
  8. قراملکی، احد فرامرز (1373). موضع علم و دین در خلقت انسان، تهران: مؤسسۀ فرهنگی آرایه.
  9. موسوی راد، سید جابر (1395). برهان نظم بر مبنای اصل تنظیم دقیق کیهانی، معرفت کلامی 7 (1): 7 - 24.
  10. موسوی، سید محمود؛ سموعی، نفیسه (1392). اخلاق در اسارت ژن‌ها: بررسی نظریات ریچارد داوکینز در مورد اخلاق مبتنی بر نظریۀ تکامل، پژوهشنامۀ اخلاق، 6 (21): 61 - 76.
  11. میرباباپور، یوسف؛ دانشور، سید مصطفی (1396). رابطۀ علم و دین در دیدگاه اول پلانتینگا، معرفت کلامی، 8 (18): 23 - 42.
    1. available, No authors(2018). Goldilocks geology. from ELSEVIER ,238( 3179), 57.
    2. Baker, A. (2004). Simplicity. from Stanford Encyclopedia of Philosophy.
    3. Bena, L; Grana,M (2015). String cosmology and the landscape.from Elsevier,16, 200-206.
    4. Chignell, A.P. (2015). Natural Theology and Natural Religion. from Stanford Encyclopedia of Philosophy.
    5. Craig, W. L (2008). Reasonable Faith, Christain Truth and Apologetics. WHEATON, ILLINOIS, Crossway books.
    6. Dawkins, R. (1996). Climbing Mount Improbable. New York: Nork Norton.
    7. Dawkins, R ( 2006). THE GOD DELUSION. London: BANTAM PRESS.
    8. Dawkins, R (2011). THE MAGIC of REALITY. New York: Free Press.
    9. Dawkins, R (1989). The SELFISH GENE. New York: Oxford  University Press.
    10. Finlay, S. S (2017). Reasons for Action: Internal vs, External. from Stanford Encyclopedia of Philosophy.
    11. Flew, A(2008). THERE IS A GOD, How The World’s Most Notorious Atheist Change His Mind. HarperCollins.
    12. Huxley, Th. H(1896). Evolution and Ethics,. New York: D. Appleton & Co.
    13. Kitcher, P(2009). Evolution and religion. from Routledge Encyclopedia of Philosophy.
    14. Planting a, A(2011). WHERE THE CONFLICT REALLY LIES. Oxford University Press.
    15. Roy,K.I., Kennedy III,R G., Fields,D.E(2013). Shell worlds. from ELSEVIER, 82(2), 238-245.
    16. Smith,G( 2007). Isaac Newton. from Stanford Encyclopedia of Philosophy.
    17. Van der Steen, W J(1999). Methodological Problem in Evolutionary Biology. XII. Against Evolutionary Ethics. from Springer, 47.
    18. Vander Laan, D (2017). Creation and Conservation. from Stanford Encyclopedia of Philosophy.
    19. Vogel, J(2018). Inference to the best explanation. from Routledge Encyclopedia of Philosophy.
    20. Ward, K(1998). God, FAITH & THE NEW MILLENNIUM. one world.
    21. Ward, K(2008). Why There Almost Certainly Is a God. England: Lion Hudson plc.
    22. Wade, M(2005). Evolutionary Genetics. from Stanford Encyclopedia of Philosophy.
    23. Wilson, C (2007). EVOLUTIONARY ETHICS. from ELSEVIER, 219-246.
    24. Wind, J (1980). Man’s selfish genes, social behavior and ethics. from  ELSEVIER,3(1), 33-41.
مجله علمی
دوره 17، شماره 1
فروردین 1399
صفحه 95-113

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار