ارزیابی نظریۀ هرمنوتیکی اسپینوزا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد فلسفۀ دین، دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار فلسفۀ دین، دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

نیاز به ارائۀ نظریه‌ای هرمنوتیکی دربارۀ تفسیر متون مقدس اهمیت زیادی دارد. باروخ اسپینوزا الهی‌دان و فیلسوف یهودی نیز در واکنش به تفسیرهای ناروا از کتاب مقدس کوشیده است تا نظریه‌ای هرمنوتیکی ارائه دهد. در این مقاله ابتدا با تکیه بر نقش چهار مؤلفۀ اساسی مؤلف، مفسر، متن و روش در فرایند تفسیر، و با مراجعه به آثار اسپینوزا، نظریۀ هرمنوتیکی وی توضیح داده شده، سپس با اشاره به دشواری‌های نظریۀ اسپینوزا از دیدگاه خویش، نظریۀ او با رویکردهای هرمنوتیک سنتی، مدرن و پست‌مدرن مقایسه شده است. در ارزیابی، اگرچه نظریۀ هرمنوتیکی اسپینوزا ذیل رویکرد هرمنوتیک سنتی قرار داده شده، نشان داده شده است که با تقریرهای پیش از خود فاصله گرفته و تا حدودی راه را برای هرمنوتیک مدرن گشوده است. توجه اسپینوزا به تأثیر آگاهی مفسر از زمانه، باورها و دیدگاه‌های نویسندگان متن مقدس در فرایند تفسیر از نکات مثبت نظریۀ وی به‌حساب آمده، ولی برخی مؤلفه‌های نظریۀ وی مانند ناواقع‌گرایی متن مقدس، توصیۀ وی به کنار نهادن دیدگاه‌ها و باورهای مفسر، خودبسندگی فهم کتاب مقدس با تکیه بر اصل معرفتی آن، نادیده گرفتن بسیاری از آموزه‌های کتاب مقدس غیرقابل ‌دفاع دانسته شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. ـ کتاب مقدس.

    1. ابن میمون، موسی (بی‌تا). دلاله الحائرین، ویراست دکتر آتابای، قاهره: مکتبه الثقافه الدینیه.
    2. حسنی، حمیدرضا (1389). عوامل فهم متن در دانش هرمنوتیک و علم اصول استنباط از دیدگاه پل ریکور و محقق اصفهانی، تهران: هرمس.
    3. کاپلستون، فردریک چارلز (1391). تاریخ فلسفه، ج 2، ترجمۀ ابراهیم دادجو، تهران: علمی فرهنگی.
    4. The Bible
    5. Brown, Norman O. (1986). “Philosophy and Prophecy: Spinoza's Hermenutics”, Political Theory (Sage) 14, pp.195-213.
    6. Bultman, R. (1958). Jesus Christ and Mythology, New York: Charles Scribner's Sons.
    7. Curley, Edwin (1994). "Notes On a Neglected Masterpiece: Spinoza and The Sience Of Hermenutics", In Spinoza: The Enduring Questions, by Graeme Hunter, Toronto: Toronto University Press.
    8. Copleston, Frederick Charles (2008). A History of Philosophy, Translated by Ebrahim Dadjo, Tehran, Elmi-Farhangi Press. (in Persian)
    9. Diamond, James Arthur (2011). "Maimonides, Spinoza, and Buber Read the Hebrew Bible: The Hermeneutical Keys of Divine “Fire” and “Spirit” (Ruach) ", The Journal of Religion (The University of Chicago Press) 91 pp. 320-343. http://www.jstor.org/stable/10.1086/659772.
    • Gottlieb, Michah (2007). "Spinoza's Method of Biblical Interpretation Riconsidered", Jewish Studies Quarterly (Mohr Siebeck Gmbh & Co. KG) 14, pp.286-317.
    • Hassani, Hamid Reza (2010).Elements of Text Understanding in Hermeneutics and U'sul Science from View Point of Poul Ricœur and Mohaghegh-e-Isfahani, Tehran, Hermes Press. (in Persian).
    • Lang, Berel (1989). "The Politics of Interpretation: Spinoza's Modernist Turn", The Review of Metaphysics (Philosophy Education Society Inc.) 43, pp.327-356.
    • Levene, Nancy K. (2004). Spinoza's Revelation, Cambridge: Cambridge University Press.
    • Mantzavinos, C. (2005). Naturalistic Hermeneutics, Translated by Darrel Arnold. Cambridge University.
    • Maimonides, (?), The Guidance of Perplexed, Edited by Dr. Atabay, Cario, Maktabato Al-Thaghafa Al-diniah (in Arabic).
    • Palmer, E. Richard (1969). Hermeneutics, Interpretation Theory in Schleiermacher, Northwestern University Press.
    • Rudavsky, Tamar (2001). "Galileo and Spinoza: Heroes, Heretics, and Hermeneutics", History of Ideas (University of Pennsylvania Press) 611-631.
    • Savan, David (1986). "Spinoza: Scientist and Theorist of Scientific Method", In Spinoza and the sciences, by MARJORIE GRENE. Dordrecht: D. Reidel Publishing Company.
    • Schmidt, Lawrance K. (2010). Understanding Hermenutics, UK: Ashford Colour Press Ltd.
    • Spinoza, Benedict (2009). Ethics, Translated by R.H.M. Elwes. Floating Press.
    • —(2007). Theological Political Treatise. Edited by Jonathan Israel. Translated by Michael Silverthorne and Jonathan Israel. Cambridge: Cambridge Press.
    • Wolfson, Harry Austryn (1934). The Philosophy of Spinoza, 2 Vols. Cambridge: Harvard University Press.