تأثیر عقل و ایمان در رستگاری و نجات انسان از دیدگاه قرآن و عهد جدید

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه فلسفه و کلام، دانشگاه میبد، یزد، ایران

چکیده

یکی از مسائل مهم الهیاتی در ادیان الهی، نجات و رستگاری است. از نگاه اسلام، هرچند خداوند، نجات‌بخش است، اما انسان با اختیار و نقش فعال خود، پذیرندة نجات الهی است. قرآن، به نقش انسان در رسیدن به رستگاری تأکید دارد و بیان می‌دارد که انسان برای رسیدن به رستگاری باید مجدانه دستورهای الهی را اطاعت کند؛ همچنین باید همة قوای خود، از جمله «عقل» را به‌کار گیرد تا در نهایت به نجات و رستگاری نائل شود. در مسیحیت نجات و رستگاری در گرو ایمان به مسیح است که برای بشر به ارمغان آورده است و معتقدند که انسان در اسارت گناه و مرگ است و از ناحیة خود قابلیت نجات ندارد، خداوند با حضور مستقیم خود در کالبد مسیح و با فدیه‌شدنش، تاوان گناه انسان را می‌پردازد و او را از اسارت گناه نجات می‌دهد. در عهد جدید بر این باور تأکید شده که ایمان به مسیح عامل نجات انسان است. این پژوهش پاسخی است به این پرسش که تأثیر عقل و ایمان، بر رستگاری و نجات انسان در قرآن و عهد جدید چگونه بیان شده است؟ و دیگر اینکه آیا آموزه‌ها و باورهای اسلام بیشتر مبتنی بر عقلانیت است یا مسیحیت؟ طبق یافته‌های تحقیق، در عهد جدید، بیشتر آموزه‌ها، توحید، تثلیث و تجسد، تنها مبتنی بر ایمان بدون دلیل عقلی است، اما در قرآن مبتنی بر عقل و ایمان.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  1. ـ قرآن کریم

    ـ عهد جدید

    1. ابن‌منظور (1408ق، 1988م). لسانالعرب، بیروت، لبنان: دار احیاء التراث العربی.
    2. آذرنوش، آذرتاش (1379). فرهنگ معاصر عربی- فارسی، چ اول، تهران: نشر نی.
    3. آزادیان، مصطفی(1384). «ایمان؛ مقایسة تطبیقی بین اسلام و مسیحیت»، فصلنامه معرفت، ش 88.
    4. آزادیان، مصطفی (1385). آموزه نجات از دیدگاه علامه طباطبایی، قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    5. آل اسحاق خوئینی، علی(1364). آشنایی با مکاتب وحی ـ مسیحیت، قم: علی اسحاق خوئینی.
    6. احمدی، محمدصادق (1391). مطالعة معناشناختی در باب کلمه در قرآن و کتاب مقدس، قم: دانشگاه ادیان.
    7. امامی، مجتبی (1386).« نجات در قرآن و مقایسة آن با آموزة نجات مسیحی»، قبسات، ش 43.
    8. ایلخانی، محمد (1380). متافیزیک بوئتیوس (بحثی در فلسفه و کلام مسیحی)، تهران: الهام.
    9. --------- (1382). تاریخ فلسفه در قرون وسطی و رنسانس، تهران: سمت.
    10. بوش، ریچارد کلارنس (1374). جهان مذهبی ادیان، ترجمة عبدالرحیم گواهی، ج2، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
    11. پاپلین، ریچارد، اروم استرول (1408ق). کلیات فلسفه، ترجمة سید جلال مجتبوی، تهران: حکمت.
    12. ویلیام هاسکر، بروس رایشنباخ، مایکل‌تاد پترسون، دیوید بازینجر (1376). عقل و اعتقاد دینی، ترجمة احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، تهران: طرح نو.
    13. تیسن، هنری (بی‌تا). الاهیات مسیحی، ترجمة طاها میکائیلیان، تهران: حیات ابدی.
    14. جوادی، محسن (1376). نظریة ایمان در عرصة کلام و قرآن، قم: معاونت امور اساتید و دروس معارف اسلامی.
    15. جوهری، اسماعیل بن حمأد (1387). الصحاح، بیروت: دار احیاء الراث العربی.
    16. حاجی ابراهیم، رضا (1384). نجات ـ ادیان و فاهمة بشری، قم: کتاب طه.
    17. الحسینی الواسطی الزبیدی، سید محمد (1306ق). تاج العروس،، مصر: بحماله مصر.
    18. دانش شهرکی، حبیب‌الله (1387). عقل از نظر قرآن و حکمت متعالیه، قم: بوستان کتاب.
    19. دهخدا، علی‌اکبر (1363). لغت‌نامه، تهران: امیرکبیر.
    20. راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد (1383). مفردات الفاظ قرآن، ترجمة غلامرضا خسروی حسینی، تهران: مرتضوی.
    21. رامپوری، غیاث‌الدین محمدبن جلال‌الدین (1363). غیاثاللغات، به کوشش منصور ثروت، تهران: امیرکبیر.
    22. زیبایی‌نژاد، محمد (1382). مسیحیت‌شناسی مقایسه‌ای، تهران: سروش.
    23. ژیلسون، اتین (1375). مبانی فلسفة مسیحیت، ترجمة محمد محمدرضایی و سید محمود موسوی، قم: بوستان کتاب.
    24. سلیمانی اردستانی، عبدالرحیم(1378). پسر خدا در عهدین و قرآن، قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    25. سلیمانی اردستانی، عبدالرحیم (1382). درآمدی برالاهیات تطبیقی اسلام و مسیحیت، قم: کتاب طه.
    26. سید رضی، ابوالحسن محمد بن حسین (بی‌تا). تلخیص البیان عن مجازات القرآن، قم: مؤسسة تحقیقات و نشر معارف اهل بیت (ع).
    27. شبّر، سید عبدالله (1412ق). تفسیرالقرآن الکریم، بیروت: دارالبلاغه للطأعة والنشر.
    28. شجاعی زند، علی‌رضا (1380). «آمیزة عقل و ایمان در آموزة اسلامی»، مجلة نقد و نظر، ش 26ـ25.
    29. صادقی، هادی (1386). عقلانیت ایمان، قم: کتاب طه.
    30. طالبی، حسن (1383). «نجات‌شناسی از دیدگاه مسیحیت و اسلام»، طلوع، ش 10و11.
    31. طباطبایی، محمدحسین (1374). تفسیر المیزان، ترجمة محمدباقر موسوی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
    32. طریحی، شیخ فخرالدین (1367). مجمع البحرین، قم،: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
    33. عمید، حسن (1373). فرهنگ عمید، تهران: امیرکبیر.
    34. فراهیدی، خلیل بن احمد (1414ق). العین، قم: جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
    35. فرلای، هارولد (بی‌تا). خلقت تازه، ترجمة مهرداد فاتحی، بی‌جا: نشر شورای کلیسای جماعت ربانی.
    36. فصیحی، محمدحسین (1389). «عقل و ایمان از منظر شهید مطهری و پولس»، مجلة طلوع، ش33.
    37. فعالی، محمدتقی (1378). ایمان دینی در اسلام و مسیحیت، بی‌جا: کانون اندیشة جوان.
    38. فولادوند، محمدمهدی (1415ق). ترجمة قرآن مجید، تهران: دارالقرآن.
    39. فیروزی، رضا (1386). نظریه ایمان، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
    40. قیومی، محمدباقر (1389). «نگاهی به عقل و ایمان از منظر علامه طباطبایی و قدیس اگوستین»، مجلة طلوع، ش 34.
    41. کربلایی پازوکی، علی (1385). «مسئله رستگاری و نجات پیروان ادیان از دیدگاه جان هیک، علامه طباطبایی و استاد مطهری»، اندیشة دینی، ش20، ص 80-49.
    42. کلینی، محمد بن یعقوب (1381). اصول کافی، ترجمه محمدباقر کمره ای، تهران: اسلامیه.
    43. گروه مؤلفان (1384). ایمان در سپهر ادیان، قم: صهبای یقین.
    44. مجلسی، محمدباقر (بی‌تا). بحارالانوار، تعلیق سید جواد علوی و شیخ‌الاسلام محمد آخوندی، تهران: دارالکتاب.
    45. مشکور، محمدجواد (1359). خلاصة الادیان در تاریخ دین‌های بزرگ، تهران: شرق.
    46. مشکینی، علی (1381). ترجمة قرآن، قم: الهادی.
    47. مصطفوی، حسن (1368). التحقیق فی کلمات القرآن، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
    48. معین، محمد (1363). فرهنگ فارسی، چ چهارم، تهران: امیرکبیر.
    49. مک گراث، آلیستر (1392). الاهیات مسیحی، بخش نخست، ترجمة بهروز حدادی، قم: دانشگاه ادیان.
    50. مک گراث، آلیستر(1384). درسنامة الاهیات مسیحی، ترجمة بهروز حدادی، قم: دانشگاه ادیان.
    51. منصورنژاد، محمد(1383). عقل در سه دین بزرگ آسمانی؛ زرتشت ـ مسیحیت ـ اسلام، تهران: جوان پویا.
    52. موسوی همدانی، سید محمدباقر (1374). ترجمة تفسیر المیزان، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
    53. مولند، اینار (1368). جهان مسیحیت، ترجمة محمدباقر انصاری و مسیح مهاجرانی، تهران: امیرکبیر.
    54. مهتدی، غلامرضا (بی‌تا). اعتقادات مسیحیت در عهد جدید و قرآن، قم: دانشگاه اصول دین.
    55. میلر، و.م (1981). تاریخ کلیسای قدیم در امپراطوری روم و ایران، ترجمة علی نخستین با مساعدت عباس آریان‌پور، بی‌جا: حیات ابدی.
    56. میلر، ویلیام (1361). مسیحیت چیست، ترجمة کمال مشیری با همکاری ط. میکائیلیان، تهران: حیات ابدی.
    57. وحیدی، شهاب‌الدین (1396). مذهب پروتستان، پیدایش و اندیشه‌ها، تهران: سمت.
    58. وحیدی، شهاب‌الدین (1387). عقل در ساحت دین، قم: دانشگاه ادیان و مذاهب.
    59. وحیدی، شهاب‌الدین (1397). ایمان نجات بخش از دیدگاه ملاصدرا و رهبران نخستین پروتستان، نشریة علمی پژوهشی فلسفة دین، دورة 15،ش 1 ، ص 172-151.
    60. هاکس، مستر (1383). قاموس کتاب مقدس، تهران: اساطیر.
    61. هوردرن، ویلیام (1368). راهنمای الاهیات پروتستان، ترجمة ط. میکائیلیان، بی‌جا: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
    62. هورن، چارلز (1361). نجات‌‌شناسی، ترجمة ساروخاچیکی، تهران: آفتاب عدالت.
    63. الیاس انطون، الیاس (1355). القاموس العصری (فرهنگ نوین)، ترجمة مصطفی طباطبایی، تهران: کتاب‌فروشی اسلامی.
    64. الیسوعی، الاب صبحی حموی (بی‌تا). معجم الایمان مسیحی، بیروت: دارالمشرق.
    65. یوسفیان، حسن؛ شریفی، احمدحسین (1382). عقل و وحی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه.
    66. S HORB، (2000). Oxford Advanced learners Dictionary، Ed. Sally Wehmeior: Oxford University Press.
    67. Longman Dictionnary of Contemporary English, Longman Group Ltd, 1987.
    68. Merian-Websters Collegiate Dictionary, Spring field, Massachusetts، S.A.، Tenth edition, 2000.
    69. G. Topmoelier (1967). Salvation، In New catholic encyclopedia، v.12, The Catholic university of America، D.C.
    70. Gordan Leff (1958). Medieval Thought: St. Augustine to Ockham, United Kingdom, Penguin Books.
    71. Norman Kretzmann (1993). The Cambridge Companion to Aquinas, Kingdoms, Cambridge University Press
    72. Gilles Emery (2007). The Trinitarian Theology of St Thomas Aquinas, Francesca Aran Murphy, oxford.
    73. Brian Davie (2004). The Cambridge Companion to Anselm, United Kingdoms, Cambridge University Press
    74. Nicholas Hammond (2003). The Cambridge Companion to Pascal, Kingdoms, Cambridge University Press
    75. ---------------------- (2003). The Cambridge Companion to Pascal, Kingdoms, Cambridge University Press.
    76. Alastair Hannay, Gordon Daniel Marino, Alastair Hannay. (1998). The Cambridge Companion to Kierkegaard, Cambridge University Press.
    77. The BIBLE (1971). revised standard version, the british and foreign, bible society, printed in gret Britain.
    78. Blaise Pascal, trans (1941). W. F. Trotter, and The Provincial Letters, trans, Thomas M'Crie, New York: Random House.
    79. Paul W. Gooch (1987). Partical Knowledge: Philosophical Studies in Paul, Notre Dame, IN: University of Notre Dame Press.
    80. Ralph McInerny. (s.n). Analogy and Foundationalism in Thomas Aquinas, in Audi and Wainwright.
    81. Soren A. Kierkegaard (1941). Concluding Unscientific Postscript, tran. David F. Swenson and Walter Lowrie, Princeton, NJ: Princeton University Press.
    82. David Basinger (1987). Biblical Paradox: Does Revelation Challenge Logic?, Journal of the Evagelical Theological Society 30.