استدلال به روش بهترین تبیین به سود وجود حیات پس از مرگ براساس تحلیل قوۀ ذهن‌مندانگاری (TOM) در علوم شناختی دین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار فلسفۀ دین، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

چکیده

 این مقاله در پی پاسخگویی به این پرسش است که اعتقاد مردم به زندگی پس از مرگ را چگونه می‌توان براساس علوم شناختی تبیین کرد و آیا چنین تبیینی به سود باور دینی به زندگی پس از مرگ تمام می‌شود یا خیر. دو «آزمایش موش مرده» و «آزمایش ریچارد قهرمانِ» برینگ و همکارانش از جمله آزمایش‌های مهمی است که برای تأیید باور انسان به دوگانگی ذهن و بدن و بقای ذهن پس از مرگِ بدن ثبت شده است. نظریۀ «قوۀ ذهن‌مندانگاری» (TOM) از نظریاتی است که در علوم شناختی عمومی برای تبیین پاره‌ای از یادگیری‌ها و شناخت‌های انسان مطرح شده است و بعدها دانشمندان علوم شناختی دین از همان برای تبیین باور گستردۀ انسان‌ به دوگانگی ذهن و بدن و نیز زندگی پس از مرگ استفاده می‌کنند. در این مقاله ارکانی که نظریۀ قوۀ ذهن‌مندانگاری برای تبیین باور به زندگی پس از مرگ را تشکیل می‌دهد، استخراج و صورت‌بندی شده است: «قابلیت ذهن‌مندانگاری آفلاین»، «نیاز به نظارت و قضاوت مردگان»، «محدودیت در شبیه‌سازی مرگ»، «درک بدن‌مند و در نتیجه درک مکان‌مند از مرگ و زندگی پس از مرگ». از دیگر نظریه‌های علوم شناختی دین که رقیب نظریۀ قوهذهن‌مندانگاری‌اند نیز یاد شده است؛ همچون «نظریۀ فرهنگی»، «نظریۀ ذات‌گرایی»، «نظریۀ مدیریت وحشت» و «نظریۀ ترکیبی». دست آخر، براساس این دستاوردهای علوم شناختی دین در تبیین باور دینی به حیات پس از مرگ، «استدلالی به روش بهترین تبیین» یا «استدلال به روش تأیید مقایسه‌ای» اقامه شده است که نشان می‌دهد احتمال وقوع باور انسان به حیات پس از مرگ با فرض طبیعت‌گرایی، از احتمال وقوع باور انسان به حیات پس از مرگ با فرض فراطبیعت‌گرایی بسیار کمتر است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

  1. Astuti, Rita & Harris, Paul L. (2008). “Understanding mortality and the life of the ancestors in rural Madagascar”, Cognitive Science 32, No. 4, pp. 713–740.
  2. Barrett, Justin (2007). Cognitive science of religion: What is it and why is it? Religion Compass, Vol. 1,pp. 768–786.
  3. Becker, Ernest (2007). The Denial of Death. New York: Simon and Schuster.
  4. Bering, Jesse & Bjorklund, D. F. (2004). “The natural emergence of reasoning about the afterlife as a developmental regularity”, Developmental Psychology, Vol. 40,pp.217–
  5. Bering, Jesse (2002). “Intuitive conceptions of dead agents’ minds: The natural foundations of afterlife beliefs as phenomenological boundary”, Journal of Cognition and Culture, 2, No.4, pp.263–308.
  6. Bering, Jesse (2006). “The folk psychology of souls”, Behavioral and Brain Sciences,29,pp. 453–462.
  7. Bering, Jesse (2006). “The folk psychology of souls”, Behavioral and Brain Sciences, 29,pp. 453–462.
  8. Bering, Jesse; Herna´ndez-Blasi, C. & Bjorklund, D. F. (2005a). “The development of ‘afterlife’ beliefs in secularly and religiously schooled children”, British Journal of Developmental Psychology, 23, pp.587–607.
  9. Bering, Jesse; McLeod, K. A. & Shackelford, T. K. (2005b). “Reasoning about dead agents reveals possible adaptive trends”, Human Nature, 16, pp.360–381.
  10. Bloom, Paul (2007). Religion is natural. Developmental science, 10,pp. 147–151.
  11. Braddock, Matthew (2018). “An Evidential Argument for Theism from the Cognitive Science of Religion”, in New Developments in the Cognitive Science of Religion The Rationality of Religious Belief by Hans van Eyghen • Rik Peels Gijsbert van den Brink Editors, Springer,pp. 171-199.
  12. Emmons, Natalie A. & Kelemen, Deborah (2014). “The development of children’s prelife reasoning: Evidence from two cultures”, Child Development 85, No. 4,pp. 1617–1633.
  13. Freud, Sigmund (2012). The Future of an Illusion, Peterborough: Broadview Press.
  14. Greenberg, Jeff; Pyszczynski, Tom & Solomon, Sheldon (1986). “The causes and consequences of a need for self-esteem: A terror management theory”, Public Self and Private Self , 189, pp. 189–212.
  15. Guthrie, Stewart (1993). Faces in the Clouds: A New Theory of Religion, New York, NY: Oxford University Press.
  16. Harris, Paul L., & Giménez, Marta (2005). “Children’s acceptance of conflicting testimony: The case of death”, Journal of Cognition and Culture, 5, No. 1,pp. 143–164.
  17. Jong, Jonathan & Halberstadt, Jamin (2016). Death Anxiety, and Religious Belief: An Existential Psychology of Religion, New York: Bloomsbury Publishing.
  18. Kelemen, Deborah (2004). Are Children “Intuitive Theists?” Psychological Science, 15,pp. 295–301.
  19. Kinsella, Michael (2017).“Near-death experiences and networked spirituality: The emergence of an afterlife movement,” Journal of the American Academy of Religion, 85, No. 1, pp. 168–198
  20. Roazzi, Maira; Nyhof, Melanie & Johnson, Carl (2013). “Mind, soul and spirit: Conceptions of immaterial identity in different cultures”, International Journal for the Psychology of Religion, 23, No. 1,pp. 75–86.
  21. White, Claire (2021). An Introduction to the Cognitive Science of Religion Connecting Evolution, Brain, Cognition and Culture, Routledge.
مجله علمی
دوره 18، شماره 4
دی 1400
صفحه 519-539

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار